گروه نرم افزاری آسمان

بخش اول : تاریخچه بی حجابی







اشاره
از آنجا که پوشش ، لازمه طبیعی و مقتضاي فطرت زنان بوده است، آنها از بدو آفرینش حجاب را پاسخی به نداي فطرت خویش
می دانسته اند، چنانکه مردان به اقتضاي خلقت خویش گونه اي از پوشش را لازم می شمرد ه ا ند. قرآن مجید در داستان حضرت
آدم به ضروري بودن مسئله پوشش اشاره دارد. در این داستان هرچند از چگونگی پوشش، سخنی ایراد نشده است، اما بی شک
نشانه اي براي شخصیت و احترام آدم و حوا به حساب آمده است . دلیل مطلب آن است که پس از نافرمانی پوشش از اندامشان فرو
ریختند، و هنگامی که خود را برهنه یافتند، بلافاصله ازبرگهاي درختان بهشتی براي پوشاندن اندام خود استفاده کردند. این داستان
قرآنی به خوبی وضعیت طبیعی انسان را روشن می کند که پوشش را امري اجتناب ناپذیر در زندگی خود می دانسته است و به
مقتضاي فطرت و طبیعت خود، از آن بهره می جسته است. شاهد این سخن آیه 27 سوره اعراف است که می گوید: یَا بَنی ادَمَ
اي فرزندان آدم! شیطان شما رافر یب ندهد، آن چنان که پدر و » . لایَفتِنَنَّکمُ الشَّیْطانُ کَمَا اَخْرَجَ ابَوَیْکُم مِّنَ الْجَنَّۀِ یَنزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا
بنابراین می تو ان تاریخچه پوشش را مقارن تاریخچه .« مادرتان را از بهشت، بیرون کرد، و لباس آنها را از تنشان جدا ساخت
صفحه 9 از 30
موجودیت انسان دانست. بر این اساس باید مبدا برهنگی و بی حجابی راکه برخلاف مسیر طبیعی و فطري او بوده است، و از ناحیه
شیطان بر او تحمیل شده است، را جستجو کرد و تاریخچه اي از آن بیان نمود. با مطالعه تاریخ زن متوجه می شویم که بدن نمائی او
بطور مقطعی و محدود در زمانهاي بسیار دور نیز به منظور هدفهاي شوم وجود داشته است. همانطورکه در مورد علت شکست سپاه
حضرت موسی علیه السلام، در شهر انطاکیه آمده است؛- که وقتی سپاه موسی به کنعان رسید آن حضرت یوشع وکالب را براي
اعلام جنگ نزد زورمندان فر ستاد- زور گویان و ستمگران نزد بلعم باعورا آمده و از او طلب راهنمائی کردند. آخرین حیله اي که
زنان و دختران خود را آرایش کنید و آنان را بعنوان فروشنده اجناس بداخل سپاه موسی بفرستید تا » : بلعم پیشنهاد کرد این بودکه
آنان نقشه .« اگر یک نفر از آنان مرتکب زناگردید شکست آنان حتمی خواهد بود » : و اضافه کرد « خود را به سپاهیان عر ضه کنند
را عملی کردند؛ و سپاه عظیم موسی که به عیاشی و شهوترانی مبتلا شده بود شکست خوردند 1. نظیر این مطلب در داستان شکست
مسلمانان اندلس مشاهده شده است دشمنان اسلام براي نفوذ در صفوف مسلمانان، نقشه برهنگی زن را طراحی کردند، و اجراي
برنامه هاي خود را به عهده اوگذاشتند؛ و به همین وسیله توانستند آنجا را پس از هشت قر ن سلطه اسلام از اختیار مسلمانان خارج
2) اندلس که امروز اسپانیا نامیده می شود هشت قرن در اختیار مسلمانان بود و زمانی که . 1) تار یخ طبري، ج 1، ص 308 . کنند 2
اروپا در حالت توحش قرون وسطائی می زیست، مسلمانان، اسپانیا را به اوج تمدن و دانش رساندند و آنجا را به مترقی ترین
شهرهاي دنیا تبدیل کردند و زمینه رشد علمی اروپا را فراهم کردند . زمانی که مسیحیان خواستند اسپانیا را از تصرف مسلمانان
خارج سازند انتشار فساد و رواج مشروبات الکلی و بی بند و باري را بهترین راه دانسته و به همین جهت توانستند بر مسلمانان پیروز
گردند و اسلام هشتصد ساله را از اسپانیا ریشه کن کنند. همانگونه که یکی از علتهاي مهم شکست فر انسه در مقابل آ لمان را
نیزگسترش فساد و بی بند و باري و شهوتر انی دانسته اند 1. این موارد و مواردي نظیر اینها درگوشه وکنار جهان در زمان و مقطعی
خاص و براي رسیدن به اهداف ویژه اي رخ می داده است. ولی در هر بار، فطرت پاك زن دوباره فرصت بروز و مجال شکو فایی
می یافت؛ و مجدداً وقار و عظمت خود را در قالب زندگی دور از هرگونه آلودگی و فساد پیش می گرفت. امّا آنچه بعنوان یک
حرکت دامنه دار و مستمر پیرامون بی حجابی در جوامع رخ داده و هنوز ادامه دارد- که میوه هاي تلخی را براي بشریت همراه داشته
است- سابقه چندانی ندارد؛ و بیش از چند قرن از آن نمی گذرد. ------------------------- 1) فلسفه حجاب، ص . 69
در غرب
در اروپا اولین قدم در بی حجابی زنان در عصر رنسانس و درفر انسه برداشته شد. در تمدن جدید غربی که حدود پنح قرن است
خودنمائی کرده- خدا از صحنه زندگی غایب شده و درکلیسا عزلت گزیده است؛ در این دوره پایه هاي اعتقاد به معنویت بر اثر
انقلاب ضدکلیسائی دستخوش دگرگونی گردیده، و استخوان بندي فرهنگ و تمدن غربی، یک استخوان بندي مادي شده است.
تاریخ پنج قرن اخیر غرب، تاریخ نفی ارزشهاي معنوي متعالی است؛ درفرهنگی که اکنون بر آن دیار حکومت دارد انسان دیگر
باشد. در این تمدن انسان هیچ فرق بنیادي با حیوان ندارد. البته هر حیوانی ویژگی « روح الهی » موجودي نیست که حامل
ویژگی یافته؛ و با هوش خود به علم و تکنولوژي دست پیدا کرده؛ و « باهوش بودن » مخصوص به خود را داراست، و انسان هم در
بر طبیعت مسلّط گشته است. اما آغاز و انجام کار او هیچ فرقی با سایر حیوانات ندارد. او هم چند سالی در طبیعت زندگی می کند
و می میرد و دیگر هیچ. در چنین فرهنگی، تمام فرصت انسان همین فاصله کوتاه از تولد تا مرگ است؛ و او ناچار باید قبل از فرا
تن » رسیدن مرگ، بیشترین لذتها را در محدوده مادیت کسب کند. و یکی از چیزهائی که می تواند لذت حیوانی او را تأمین نماید
است. بدین جهت لباس که پیش از آن براي حفظ از سرما وگرما و در جهت عفت و شرم و در راستاي تأمین آراستگی و « انسان
وقار بکار می رفت، وسیله اي براي تبرج و جلب نظر دیگران تلقی شد؛ و از آن به بعد لباسهاي تنگ؛ چسبان وکوتاه به بازار آمد.
صفحه 10 از 30
زن که در این فرهنگ، ارزشی جز تن ندارد، همه موجودیت او اینست که او را ببینند و او را با نگاه خرید اري ارزیابی کنند. لباس،
دیگر براي پوشش تن نیست؛ بلکه براي آرایش اوست. بنابراین باید لباس او تنگ باشد؛ تا همچون لعاب نازکی روي جسم
اوکشیده شود و خصوصیات جسمانی او را محوکند. بایدکوتاه و با رنگهاي جالب توجه باشد؛ تا نگاه هر رهگذري را به خود جلب
را تحکیم بخشد. از سوي دیگر این « جسم وچشم » نماید. آنچه مدل لباس را تعیین می کند روانشناسی جنسی است تا بتواند رابطه
دگرگونی فرهنگی همراه با قدرت و سلطه و عقده هاي جمع شده در انقلاب ضدکلیسائی خود را نمایان کرد. این انقلاب هر چند
بعدها تا اندازه اي مهار شد، ولی در ابتدا همچون سیل بنیان کن به جان تمام ارزشهاي موجود جامعه افتاد، و آنچه تا آن روز زشت
و ناپسند تلقی می شد، رواج یافت. انقلابی لجام گسیخته، ناشی ازمحرومیتهاي گذشته بدون تفکر و تعقل، آبادها را به جرم اینکه
در زمان کلیسا وجود داشته ویران کرد. حکو مت انقلابی به ریاست روبس پیر، انقلابی ترین جنبه خود را در اصلاحات فرهنگی و
ما درکشور خود می خواهیم تمام فضائل و معجزات جمهوري را جانشین » : اجتماعی شدید نمودار ساخت. روبس پیر اعلام کرد
بود،- لباس، هنر، تفریح، تقویم و « تمامی » منظو رش « تما می » وقتی روبس پیرمی گفت . « تمام نقائص و خرابیهاي سلطنت کنیم
» و « آقا » مذ هب-. جمهوري فضیلت، تحمل هیچ چیز راکه بوئی از رژیم قدیم داشت را نداشت؛ حتی صور قدیم خطاب یعنی
داد... 1. و پوشش که نشانگر وقار و احترام بود، نیز به جرم کلیسائی بودن، محکوم به نابودي « همشهري » جاي خود را به « خانم
شد؛ از آن پس مجسمه هائی برهنه بیرون آمد که بیش از همه چیز این احساس را به بیننده القاء می کند که انسان همه تن است؛ و
. زیبائی منحصر به زیبائی تن. نمونه هاي این قبیل 1) تاریخ تمدن غرب- فرا آنزلیکو- اوچالو ترجمه پرویز داریوش، ج 2، ص 102
از همه مشهورتر باشد. داود آسمانی به زمین به صورت « داود » ناشرکتابخانه ابن سینا . تندیس ها فراوان است، اما شاید مجسمه
کشیده می شود و مجسمه مردي جوان در نهایت زیبائی و برومندي که لخت مادرزاد است، و نه تنها عضلات سر و سینه و دست و
پاي او بلکه جزئیات اسافل اعضاي او نیز به دقت حجاري شده است. در نقاشی نیز تفاوت آشکاري میان آثار این دوره و آثار قبل
از آن مشهود است. مقایسه صورتهائی که نقاشان به تخیل خود از مریم مقدس کشید ه اند، تفاوت دو بینش جدید و قدیم را روشن
می سازد. تصویرهاي پیش از رنسانس، مریم را زنی نشان می دادکه گوئی از سنخ زنان معمولی کوچه و بازار نیست، در صورت او
حجب و حیا خفته بودکه به او حالتی ملکوتی و آسمانی می بخشید . هنرمند، همه هنر خود را به کار می برد تا به تصویر یک
زیبائی معنوي ببخشد. اما نقاشی دوره رنسانس و بعد از آن مریم را از آسمان به زمین آورد؛ و مدل خود ر ا براي تصویر از میان
زنان زیباي کوچه و بازار انتخاب کرد؛ و بیننده را بیش از آنکه به یاد ارزشهاي معنوي بیندازد، تنها به زیبائی صورت خیره می کرد.
و ارزش مریم به تن و روي و زیبائی ظاهري او منحصر می شود. پس از آنکه خشمها در بستر زمان فروکش کرد؛ و تعقل جاي آن
را فراگرفت، بعضی از پیامدهاي ناخوش- که زائیده مادي نگري و خشونت هاي انقلابی بود- کنترل و جبران شد؛ و بعضی از آنها-
را شکست و بهترین « حریم ز ن » که موافق سلیقه حکمرانان بود- باقی ماند. بلکه بر اثر تبلیغ، شدت یافت. در این دوره، جهالت
فرصت را براي حکمرانان و سلطه جو یان فراهم کرد .
سرمایه داري و حجاب
نظام اقتصادي سرمایه داري- که بر اساس همان بینش مادي و دنیوي تحقق یافت- جهان و هر آنچه در آن است، اعم از طبیعت و
حیوان و انسان را بسوي هرچه بیشتر مصرف کردن و مصرف شدن روانه کرد، و از همه قوا و امکانات جهان و همه نیروها و غرایز
استفاده جست؛ تا بازار تولید و مصرف را داغ تر سازد. و جنسیت- که نیروي طبیعی بود- را نیز در استخدام این نظام فزونی طلب
قرار داد؛ و از اینجاست که اختلاف جنسی زن و مرد مایه گرمی بازار و رونق دکان اقتصاد سرمایه داري شد . زن در این جامعه که
پا می گذاشت، تا « تولید » همه چیزش در خدمت اقتصاد سرمایه داري است به صورت ابزار بکارگرفته شد. هم باید به عرصه
صفحه 11 از 30
باید ایفاي نقش می کرد؛ تا سبب رونق بازارگردد. محکوم به این شدکه:- تولید را « عرضه کالا » نیروي کار ارزان شود، وهم در
ارزان و بازار مصرف را داغ کند، مصرف کند و مصرف شود-. براي اینکه لاستیک تراکتور بیشتر به فروش برسد، باید تصویر نیمه
عریان یک زن، درکنار آن باشد و همه فروشندگان درفر وشگا ههاي بزرگ باید از میان زنان جوان انتخاب شوند تا به بازارگرمی
بخشند. و زن این مرتبه، در خدمت اقتصاد سرمایه داران بکار گرفته می شود؛ و در این مسلخ پول، قربانی می گردد.
فرویدیسم و حجاب
بعضی از پندارهاي فلسفی و روانشناسی جدید غرب، یکی دیگر از اموري است که سبب گرمی بازار بی حجابی گردید. تفکرات
جدیدي که بارزترین جلوه آن، فرویدیسم بود، آغاز شد . این بار بی حجابی و بی بند و باري در لباس علم و دانش و به صورت
یک مکتب ظهورکرد . مکتبی که- غریزه جنسی را اصل و ریشه شخصیت آدمی و منشأ و مبناي بینش و اعتقادات و ابتلائات او به
حساب می آورد،- و چون همه گرفتاریها را ناشی از سرکوبی غریزه جنسی می داند،- علاج همه مشکلات روانی و اجتماعی را در
رفع محدودیت و ممنوعیت از این اسب سرکش و طغیانگر و سیري ناپذیر معرفی می کند.- و بدین صورت بهترین پشتوانه و
پشتیبانی براي برهنگی و بی بند و باري به صورت علم و فرهنگ ظهور پیدا می کند. در خاورمیانه بی حجابی در خاورمیانه نیز
بطور مقطعی و موقت، بروز می کرد؛ ولی بیش از چند صباح دوام نمی آورد؛ و بخاطر فشار افکار عمومی، این تمایل به تنفر می
گرایید. مثلًا در سال 1223 زنی بنام قرة العین در شهر قزوین بدنیا آمد؛ و با پیدا شدن محمدعلی باب و مسلک بهائیت به این گروه
گروید. وي با کشف حجاب و با آرایش کامل ظاهر می گشت، و به ترویج بهائیت می پرداخت 1. او با دیگر سران این فرقه
1) ناسخ التواریخ، ج 3، ص استعماري بدون پوشش متعارف به گرمابه می رفتند؛ و سعی در ترویج بی حجابی و برهنگی داشتند. 2
2) تاریخ مسعودي (مسعود میرزا ظل السلطان) انتشارات چاپخانه هنر چاپ اول، ص 16 .. ولی فشار افکار عمومی بالاگرفت؛ و .129
سرانجام، قرة العین به اعدام محکوم، و این قائله ختم گردید. از اوائل قرن چهاردهم هجري شمسی یعنی حدود هشتاد سال پیش
یک حرکت دامنه دار در خاورمیانه اتفاق افتاد و تاکنون دامنگیر این منطقه است. هرچند عوامل مختلفی در این اتفاق دخیل بود؛
ولی دو عامل تأثیر اساسی داشت . یکی خودباختگی سران کشورها، که کم کم به ملتها نیز سرایت می کرد. و دوم برنامه ریزي
گسترده استعمارگران براي دین زدائی، به منظور سلطه یابی بر این کشو رها. الف) خودباختگی فرهنگی گسترش صنعت و پیشرفت
قابل توجه تکنولوژي در غرب توجه همه را به خود جلب کرد. همه جا سخن از رشد چشمگیر غرب گفته و شنیده می شد. این
پیشرفتهاي علمی به جاي اینکه موجب بیداري ملتها، و شکوفایی استعداد آنان گردد؛ و انگیزه اي براي رشد و توسعه فراهم آورد،
عده اي را چنان مجذوب و فریفته خود ساخت و قدرت تفکر و تعقل را از ایشان گرفت؛ که همه پیشرفتها را در چهره ظاهري غرب
جستجوکردند؛ و سعی نمودند آن را به کشورهاي خود منتقل کنند. هرگاه سفري براي یکی از پادشاهان و سران کشورهاي
مسلمان به غرب اتفاق می افتاد؛ پس از آن باید بسیاري از آداب و ر سوم غربی ها که هیچ ربطی به پیشرفت صنعتی نداشت،
درکشورشان شیوع پیداکند. تحقیق پیرامون سفرهاي متعدد شاهان قاجار و پهلوي و مطالعه سفرنامه هاي آنان عمق خودباختگی
آنان را به خوبی هویدا و آشکار می سازد. ب)استعمارگري استعمارگران براي اینکه بهتر بتوانند بر ممالک اسلامی تسلط یابند، بنا
را بر این گذاشتند تا ملتها را از اعتقاد راسخ به دین و مذهبشان جداکنند؛ چراکه تنها عاملی که می توانست از نفوذ بیگا نگان
جلوگیري کند، اعتقادات مذهبی بود. خصوصاً بعد از مشاهده نمونه هائی همچون فتواي میرزاي شیرازي مبنی بر تحریم تنباکوکه
یکی از اساسی ترین برنامه هاي استعماري ،« دین زدائی از زندگی مردم مسلمان » بنیان استعمار را به لرزه درآورد. بدین جهت
درکشورهاي اسلامی شد، و یکی از روشن ترین روشهائی که براي این مقصود پیش گرفتند اشاعه فرهنگ بی حجابی، وبدنبال آن
بر ما » : گسترش فحشاء و منکرات، و زدودن فرهنگ معنوي و الهی بود. براي مثال در پروتکل هاي 1حکماي صهیون می خوانیم
صفحه 12 از 30
واجب و لازم است که در ویران ساختن مبانی اخلاق در همه جا بکوشیم تا راه تسلط و نفوذ ما هموار شود. فروید از قوم و نژاد
ماست و او همچنان روابط جنسی را بی پرده و برملا عرضه خواهدکرد، تا این روابط در نظر جوانان بصورت موضوعی مقدّس باقی
نماند و سیراب ساختن غریزه جنسی بصورت مهمترین هدف نسل جوان درآید؛ و در این هنگام است که اخلاق رو به ویرانی
2. خودباختگی زمامداران و تلاش مستمر استعمارگران دو عاملی هستند، که یکی از درون و دیگري از بیرون دست به « خواهد نهاد
دست هم داده، و موقعیت ارزشهاي معنوي را در جوامع متزلزل کرده، و بی حجابی را - که یکی از جلوه هاي فرورفتن به ارزشهاي
مادي است- به کشورهاي اسلامی وارد نموده اند، البته نقش جهالت و نادانی عوام را نباید از یاد برد . 1) صورت مجلس جلسات
سیاسی که براي بررسی و تحقیق و مذاکره در امري منعقدگردد. 2) جاهلیت قرن بیستم تألیف صدرالدین بلاغی، چاپ اول، ص
.234
در افغانستان
نخستین کشوري که اقدام به کشف حجاب از بانوان مسلمان کرد؛ افغانستان بود. امان اللّه خان پادشاه افغانستان در سال 1306 به
به جاي انتقال علم و دانش و تکنولوژي، به محض بازگشت به « خودباختگی فرهنگی » اروپا مسافرت کرد و بر اثر مبتلا شدن به
و نخست خود و همسر بی حجابش در مجامع و محافل ظاهر شدند. ؛ « زنان بایستی بدون حجاب باشند » : پایتخت، اعلام نمود
درترکیه
آتاتورك در سال 1313 پس از سقوط دولت عثمانی فرمان منع حجاب را در ترکیه صادرکرد، و آن را پی گرفت و این ارمغان
استعمار و شعار غربزدگی در آن کشور تا کنون باقی ماند.
در ایران
در سال 1313 همزمان با اقدامات آتاتورك زمینه سازي براي کشف حجاب در ایران توسط رضاشاه آغاز شد. وزیر معارف وقت
(میرزا علی اصغرخان حکمت) مسافرتی به شیراز می کند؛ و به مناسبتی با حضورگسترده طبقات مردم، مجلس جشنی که از پیش
تدارك دیده شده بود برپا می نماید. در خاتمه آن مجلس دوشیزگان بر روي صحنه (سِن) نمایان می شوند، و ناگهان نقاب از
چهره برمی گیرند، و ارکسترها رقص می نوازند، و دختران به پایکوبی و رقص می پردازند. ولی شدت اعتراض و فشار افکار
عمومی در همان مجلس و در شهر، سبب به تأخیر افتادن برنامه هاي بعدي رضاخان می شود. در سال 1314 رضاشاه؛ پس از
مسافرت به ترکیه وکسب اطمینان از امکان موفقیت کشف حجاب در کشورهاي اسلامی، به صورت جدي و خشن وارد عمل
گردید. ابتدا در تهران و شهرهاي شمال ایران، و سپس بتدریج در سایر شهرها مجالس جشن و سخنرانی برقرار شد؛ ولی با مخالفت
و مقاومت مردم روبروگردید، مردم مشهد نیز در اقدام علیه کشف حجاب و براي منصرف کردن رژیم از اعلام رسمی آن، در
مسجدگوهرشاد اجتماع کردند؛ که با برخورد شدید قزاقان دژخیم؛ در این واقعه، بیش از دو تا پنج هزار تن به خاك و خون کشیده
شدند. رضاخان از آن پس به دامنه تبلیغات خود وسعت بخشید؛ و مطبوعات و رسانه ها را نیز در خدمت نقشه استعماري بی حجابی
بکارگرفت. ولی اینها هیچ کدام نتوانست تأثیر چندانی درکشف حجاب داشته باشد. تا اینکه بالاخره با زور و سرنیزه به عملی کردن
پلیس دستور یافت روسري از سر زنها بکشد. روسري ها پاره » : این نقشه شوم پرداخت. مهدیقلی هدایت در این مورد می نویسد
شد، و اگر ارزش داشت تصاحب؛ مدتی زد و خورد بین پلیس و زنها دوام داشت. ولی این اقدام نیز با تمام خشونتش موثر واقع
پس از مرگ رضا شاه این اقدامات توسط محمدرضا شاه « نشد، و بسیاري از زنان براي حفظ حجاب از خانه ها بیرون نمی آمدند
صفحه 13 از 30
بطور جدي با چهره اي جدید با برنامه ریزي گسترده، البته با ملایمت و ظرافت دنبال شد. تنها در یکی از جلسات برنامه ریزي
کشف حجاب 31 برنامه اجرائی براي برداشتن حجاب نظیر استفاده از تبلیغات گسترده صدا و سیما، انتشار مقاله، آموزش غیر
مستقیم کودکان در مدارس، ممنوعیت حجاب براي دانشجویان وکارمندان، به تصویب رسید؛ و بتدریج به مرحله اجراگذاشته شد.
زنان شریف و نجیب و مسلمان ایرانی اگر چه زیر فشار همه جانبه تبلیغات و عملکرد خاندان پهلوي بودند؛ لکن - جزگروهی نا
آگاه- اصالت و هویت خویش را حفظ کردند، و برگی دیگر بر افتخارات خو یش افزو دند. پس از پیروزي انقلاب شکو همند
اسلامی و شکست بهت آور دشمنان در جبهه هاي رو در رو، دشمنان اصلی انقلاب براي به اسارت درآوردن ثروتهاي کلان این
کشور تصمیم گرفتند، ارزشهاي معنوي حاکم بر این مرز و بوم را همچنان مورد تهاجم فزاینده خود قرار دهند، و اقدامات گسترده
اي را در داخل و خارج ایران بکارگیرند؛ بی شک مسئله برهنگی زنان یکی از بارزترین این اقدامات است. یک زن امریکائی به نام
در دادگاه اعتراف کرد:- که در سال 61 با هدف به انحراف کشیدن جوانان ایرانی به تهران آمده و سالها در پار کها « مري جونز »
. 1) کیهان، 15 اردیبهشت 73 . و خانه هاي مخصوص، جوانان را اغفال می کرده است 1
تفاوتهاي زن و مرد