گروه نرم افزاری آسمان

 پیامبر (ص) و حجاب کامل







النبی (ص) : اللهم اغفر للمتسرولات، ... ایها الناس اتخذوا السراویلات، فانها من استر ثیابکم، وحصنوا بها نسائکم اذا خرجن. 3 علی
(ع) میفرماید: در یک روز بارانی همراه رسول خدا (ص) در بقیع نشسته بودیم که زنی سوار بر دراز گوشی عبور کرد. دست
حیوان داخل گودالی افتاد و زن به زمین خورد. رسول خدا (ص) چهره مبارکش را برگرداند. اصحاب عرض کردند: اي رسول
خدا، آن زن، شلوار پوشیده است.پیامبر سه بار فرمودند: خدایا، زنانی را که شلوار میپوشند مورد مغفرت قرار بده. اي مردم از شلوار
استفاده کنید، چرا که شلوار بهترین پوشش شما است و با آن زنانتان را هنگامی که از خانه خارج میشوند، حفظ کنید. 3 تنبیه
صفحه 13 از 22
استفاده کنید، چرا که شلوار بهترین پوشش شما است و با آن زنانتان را هنگامی که از خانه خارج میشوند، حفظ کنید. 3 تنبیه
. الخواطر، ج 2،ص 78 ؛مستدرك الوسائل ج 3،ص 244
24 حضور زن در بازار
امام علی (ع) می فرماید: یا اهل العراق نبئت ان نسائکم یدافعن الرجال فی الطریق اما تستحیون و لا تعارون؟نسائکم یخرجن الی
الاسواق و یز احمن العلوج. 1 اي مردم عراق، با خبر شدم که زنان شما در راه ها، با مردان برخورد میکنند، آیا حیا و شرم نمی کنید
و غیرت ندارید؟ زنانتان به بازار ها بیرون میروند و با افراد بیمار دل و شهوت ران برخورد می کنند. زن اگر چه پوشش کاملی
داشته باشد، اما هم باید در راه ها و مسیر هاي عمومی به ویژه بازارها، به گونه اي رفت و آمد کند که برخوردي با مردان نامحرم
نداشته باشد. حیا و غیرت دینی زن و مرد مسلمان اجازه نمی دهد بازارهاو محل هاي عمومی مکانی براي اختلاط زن و مرد شود.
معاشرت، صحبت کردن و برخورد زن و مرد اگر ناسالم باشد، مفاسد زیادي به دنبال دارد. زنان باید مسیرهایی را انتخاب کنند که
موجب امنیت بیشتري براي آنان باشد و به گونه اي نباشدکه توجه نامحرمان را به خود جلب کند.مردان نیز باید حضور زنان در
. معابر عمومی را محترم بشمارند تا موجب اختلاط و مفسده نشوند. 1 فروع الکافی،ج 5،ص 537 ؛وسائل الشیعه،ج 14 ،ص 176
25 حریم زن
امام صادق (ع) فرمود: نهی رسول الله ان یدخل الرجال علی النساءالا باذنهن. 2 رسول خدا از داخل شدن مردان به حریم زنان (جاي
که زنان لازم نیست پوشیده باشند) بدون اجازه آن ها را نهی فرموده است. در قرآن کریم در آیات 27 تا 29 سوره مبارکه نور مسئله
استیذان (اجازه گرفتن هنگام ورود به خانه هاي مسکونی) مطرح شده است: (یا ایها الذین امنوا لا تدخلوا بیوتا غیر بیوتکم..) اگر
چه این حکم شامل زن و مرد و حتی کودکان نیز میشود اما آنچه بیشتر اتفاق می افتد و عدم رعایت آن مفسده بیشتري به دنبال
دارد، ورود سرزده مردان به حریم زنان است که معمولا زنان در آن موقعیت انتظار مشاهده مردان بیگانه را ندارند. نهی پیامبر (ص)
، به طور خاص نیز به همین نکته اشاره دارد. در واقع عمل به این واجب شرعی حکایت از ضرورت نوعی همکاري و مساعدت
اجتماعی دارد که اهل خانه، خصوصا زنان، قادر باشند حجاب و عفاف خود را حفظ کنند.علامه طباطبایی درباره مصلحتی که در
تشریع این حکم نهفته است در تفسیر شریف المیزان، چنین می فرماید: مصلحت این حکم پوشاندن عورات مردم و حفظ احترام
ایمان است، پس وقتی شخص داخل شونده هنگام دخولش به خانه غیر، استیناس کند و صاحب خانه را به استیناس خود آگاه سازد
(مثلا یا الله بگوید) و بعد داخل شده و سلام کند، درحقیقت اورا در پوشاندن آنچه باید بپوشد کمک کرده و نسبت به خود ایمنی
داده و معلوم است که استمرار این شیوه پسندیده، مایه استحکام اخوت و الفت و تعاون عمومی بر اظهار جمیل و ستر قبیح است.
اهمیت این مسئله تا حدي است که وقتی گروهی از مسلمانان از پیامبر گرامی اسلام (ص) پرسیدند: آیا حکم اجازه خواستن شامل
خانه فامیل و خویشان نزدیک هم می شود؟ و آیا براي ورود به خانه مادر یا دخترمان هم باید اجازه بگیریم؟حضرت در پاسخ می
پس اجازه » : عرض کردند: نه. فرمود «؟ آیا اگر مادر تو در اتاق خود برهنه باشد و تو سرزده وارد شوي پسندیده است » : فرماید
در صورتی که مردي بداند در مکانی خانم هاي بی » : فقهاي عظیم الشان از جمله امام خمینی (ره) در این باره فرمودند .« بگیرید
. 2 الکافی (فروع)، ج 5،ص 528 .« حجابی یا بد حجاب هستند، رفتن به آن محل براي این که چشمش به آنها بیفتد حرام است
26 لباس ذلت
امام علی (ع) بارها می فرمودند: لا تزال هذه الامه بخیر مالم یلبسوا لباس العجم و یطعموا اطعمه العجم فاذا فعلوا ذلک ضربهم الله
بالذل. 1 امور این امت همیشه به خیر و نیکی خواهد بود تا زمانی که لباس بیگانگان را نپوشند و غذاهاي آنان را نخورند و آن
صفحه 14 از 22
زمان که لباس و غذاي بیگانگان را مصرف نمودند، خداوند آن ها را خوار و ذلیل خواهد کرد. منظور از لباس بیگانه، پوششی
است که زمینه ساز حضور ویران گر فرهنگی، سیاسی و اقتصادي بیگانگان خواهد بود و به تعبیر خود روایت، عاقبت آن ذلت
مسلمانان و جامعه اسلامی است. البته براي جامعه اسلامی شایسته است که محصولات و فرآورده هاي خود را مصرف کند و دست
تمنا به بیگانه دراز نکند و روزنه اي که ممکن است نامحرمان از آن به استقبال مسلمانان چشم بدوزند، بسته شود. مقام معظم
استفاده از این گونه » : رهبري در پاسخ به پرسشی درباره پوشیدن لباس هایی که به نوعی غرب زدگی را به دنبال دارد میفرماید
در این جا مناسب است شعري را که مرحوم اقبال .« لباس ها که ترویج فرهنگ غیر مسلمین مهاجم بر مسلمین است اشکال دارد
لاهوري خطاب به جوانان سروده است، یاد آور شویم: رونق مغرب نه از چنگ و رباب نی زرقص دختران بی حجاب نی زسحر
دختران لاله رو نی زعریان ساق و نی از قطع مو محکمی او نه از لا دینی است نی فروغش از خط لاتینی است رونق مغرب هم از
علم وفن است از همین آتش چراغش روشن است علم و فن را اي جوانان شوخ و شنگ عقل می باید نه ملبوس فرنگ 1 وسائل
. الشیعه،ج 3،ص 26
27 زینت ظاهر
مسعده، پسر زراره می گوید: سمعت جعفر و سئل عما تظهر المراه من زینتها. قال (الصادق (ع) ) : الوجه والکفین. 1 از امام صادق
2 زنان زینت هاي خود را آشکار نکنند مگر آن چه راکه آشکار « لا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها » (ع) درباره این آیه از قرآن
است، پرسیدند و خواستند مشخص نماید که آن مقدار، چه اندازه است؟ امام صادق (ع) فرمودند: چهره و دو دست تا مچ (را
. 2 نور/ 31 . میتوان نپوشاند) . 1 قرب الاسناد،ص 40
28 سفارش پیامبر به دختران
پیامبر فرمودند: یا اسماء ان المراه اذا بلغت المحیض لم تصلح ان یري منها الا هذا و هذا (واشاره الی وجهه و کفیه) . 3 اي
اسماء؛وقتی زن به سن بلوغ رسید، نباید از بدن او جز این و این (در حالی که به دستش از انگشتان تا مچ و صورتش اشاره میکرد)
دیده شود. بلوغ دختران نشانه هاي مختلفی دارد که در این حدیث به یکی از آن ها اشاره شده است. اما روشن است که هر یک از
آن نشانه ها در دختر آشکار شود، مشمول این حکم خواهد بود؛ یعنی واجب است غیر از دست ها و صورت را از نامحرم بپوشاند.
البته تمام شدن نه سال قمري، نخستین نشانه اي است که غالبا از نشانه هاي دیگر، بلوغ دختران را اعلام می کند. والدین باید توجه
داشته باشند که دختران خود را قبل از رسیدن به این سن آماده پذیرش تکالیف شرعی از جمله حجاب نمایند و کودك خواندن
دختر در این سن، بهانه اي براي عدم رعایت حجاب شرعی و انجام تکالیف نخواهد بود. 3 میزان الحکمه، ویرایش
. سوم،ج 11 ،ص 5294
29 ساق دست را بپوشانید
1 قال «؟ و لایبدین زینتهن » : الفصیل بن یسار قال: سالت ابا عبدالله عن الذراعین من المراه اهما من الزینه التی قال الله تبارك و تعالی
(الصادق (ع) ) : نعم. و ما دون الخمار من الزینه وما دون السوارین. 2 فضیل بن یسار می گوید: از امام صادق پرسیدم: آیا ساق
دست هاي زن از زینت است؛ زینتی که خداوند فرموده است: باید زنها آن ها را آشکار نکنند..؟ امام صادق (ع) فرمودند: آري
(ساق دست زن باید پوشیده باشد) و نیز آن چه روسري آن را می پوشاند (مثل گردن) و بالاتر از جاي دستبند (مثل ساق و آرنچ و
بازو) نیز از زینت محسوب می شود (که باید پوشیده شود) . این پرسش صحابی امام صادق_ع) حکایت از گرفتاري جامعه اسلامی
صفحه 15 از 22
در آن زمان دارد، همان چیزي که امروز نیز جامعه ما گرفتار آن است. گویا داشتن سرپوش بلند در آن زمان بهانه اي براي زنان
بوده تا بالاتر از مچ دسان خود را برهنه نگه دارند، همان چیزي که متاسفانه امروز در میان برخی زنان چادري نیز مرسوم گشته
است. بانوان محترم ما باید بدانند که استفاده از چادر، نمی تواند بهانه اي براي پوشیدن لباس هاي آستین کوتاه و نپوشیدن مقنعه یا
روسري مناسب در زیر چادر باشد؛ زیرا در رفت وآمد ها به ویژه در معابر عمومی و خرید در بازارها و نیز سوار و پیاده شدن از
وسائل نقلیه، پوشیدن لباس هاي مناسب و کافی، رعایت حجاب کامل بسیار مشکل است و چه بسیار اتفاق می افتد که دست ها،
2 وسائل . آرنج، بازوها، زیر گلو و سینه و ریور آلات زن در برخورد ها و رفت و آمد ها آشکار می شود. 1 نور/ 31
. الشیعه،ج 14 ،ص 145
30 دست دادن با نامحرم
سماعه بن مهران می گوید: از امام صادق (ع) درباره دست دادن مردان با زنان پرسیدم.امام صادق (ع) فرمود: لا یحل للرجل ان
یصافح المراه...الا من وراء الثوب و لا یغمز کفها. 1 دست دادن به زن جایز نیست. مگر از زیر پارچه، (که او واسطه شود) آن هم به
آن که دست او را فشار ندهد. مصافحه و دست دادن با نامحرم گرچه مشروط به واسطه شدن چیزي مثل پارچه، لباس، دستکش و
یا امثال آن است و باید دست یکدیگر را فشار ندهند، اما با وجود این شرایط، مجاز بودن مصاحفه در صورتی است که قصد لذت
بردن یا ریبه در میان نباشد.جالب است بدانیم آنچه را امام صادق (ع) فرموده اند، براي کسانی که پاي بند آداب و رسوم خود می
باشند و ناچار از مصافحه با نامحرم از فامیل هستند، راه آسان کرده است تا هم بتواند به آداب ورسوم خود عمل کنند و هم مرتکب
. گناه نشوند. 1 وسائل الشیعه، ج 14 ،ص 151
31 خواهر زن
البزنطی عن الرضا (ع) قال: سالته عن الرجل، یحل له ان ینظر الی شعر اخت امراته؟ فقال (الرضا) : لا الا تکون من القواعد، قلت له:
اخت امراته و الغربیه سواء؟ قال: نعم. 2 بزنطی میگوید: از حضرت رضا (ع) پرسیدم: آیا براي مرد جایز است که به موي خواهر زن
خود نگاه کند؟ حضرت فرمود: نه مگر آن که (خواهر زن) از زنان سالخورده باشد. گفتم: پس (حکم) خواهر زن و زنان غریبه
یکی است؟ فرمود: آري. (فرقی ندارد) . این حکم اختصاص به خواهر زن ندارد و خواهر زن به عنوان نمونه مورد پرسش و پاسخ
قرار گرفته است. بلکه تمام بستگان نسبی و سببی مثل دختر عمه، دختر دایی، دختر عمو، زن عمو، زن دایی، زن برادرو ..... را شامل
می شود. گاهی نزدیک بودن در میان فامیل به گونه اي عمیق است که بسیار سخت است گفته شود شما نامحرم هستید مثل غریبه
ها؛ و تمام موانع شرعی که براي ارتباط با نامحرم غریبه وجود دارد، براي نامحرمان از فامیل نیز وجود دارد. 1 وسائل الشیعه،
. 2 الکافی (فروع)،ج 5،ص 534 ؛ وسائل الشیعه،ج 14 ،ص 172 . ج 14 ،ص 151
32 در برابر زنان غیر مسلمان
امام صادق (ع) فرمود: لا ینبغی للمراه ان تنکشف بین یدي الیهودیه و النصرانیه فانهن یصفن ذالک لازواجهن. 1 سزاوار نیست که
زن مسلمان، (زیبایی هاي خودرا) نزد زنان یهودي و نصرانی آشکار کند، زیرا آنها ویژگی هاي جسمانی او را براي شوهران خود
باز گو می کنند. آشکار کردن زینت و زیبایی هاي زن مسلمان نزد زن غیر مسلمان، در صورتی که یقین ندارد زینت و زیبایی هاي
او را براي محارمش، مثل شوهر و برادرش بازگو می کنند، و حتی اگر یقین دارد که باز گو نمی کنند، کراهت دارد. اما اگر زن
مسلمان بداند زن غیر مسلمان و حتی زن مسلمانی، زینت و زیبایی هاي او را نزد شوهر و یا دیگر محارمش باز گو می کنند، به هیچ
صفحه 16 از 22
وجه آشکار کردن آن جایز نیست و باید خود را به اندازه شرعی بپوشاند. همان که رسول خدا (ص) در حدیث بعد، حتی از
. همنشینی بازن مسلمانی که چنین عمل زشتی را مرتکب میشود، منع فرموده است. 1 وسائل الشیعه،ج 14 ،ص 133
33 زنان نامحرم
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: لا تباشرو المراه المراه تنعتها لزوجها کانه ینظر الیها. 2 زن مسلمان نباید با زنی که اوصاف و زیبایی هاي
او را براي شوهرش توصیف میکند، همشین شود؛ زیرا این عمل مانند آن است که شوهر آن زن، زیبایی او را دیده است. 2 تفسیر
. ابن کثیر، ج 3، ص 384
34 حجاب در حال ناچاري
عن ابی حمزه الثمانی، عن ابی جعفر (ع) قال: سالته عن المراه المسلمه یصیبها البلاء فی جسدها، اما کسر و اما جرح فی مکان لا
یصلح له النظر الیها؟ قال (الباقر (ع) : اذا اظطرت الیه فیعالجها ان شاءت. 1 ابو حمزه ثمالی میگوید: از امام باقر (ع) درباره زن
مسلمانی پرسیدم که شکستگی یا زخم یا جراحتی در جایی از بدنش به وجود آمده است که مرد نامحرم نباید به آن نگاه کند و (از
سوي دیگر) طبیب مرد از زن هاي طبیب، حاذق و آگاه تر است، آیا (طبیب مرد) می تواند به بدن زن نگاه کند؟امام باقر (ع)
فرمودند: در حال اظطرار و نیاز زن به معالجه، بر زن و طبیب مرد مانعی نیست. (حرامی مرتکب نشده اند.) فقیهان افزون بر صورت
و دست ها تا مچ، که در حالت عادي مانعی ندارد، در مقام ضرورت از جمله معالجه، نظر به سایر اعضاي بدن را نیز جایز دانسته
اند، اما شرایطی را براي این جواز ذکر کرده اند که اگر این شرایط فراهم شود، علاوه بر آن که براي درمانگر مانعی براي نگاه و
لمس بیمار نیز مانعی نیست تا خود را براي معالجه در اختیار درمان گر قرار دهد، و اما شرایط: معالجه به وسیله هم جنس ممکن
نباشد. تشخیص و درمان بیماري با استفاده از ابزار و وسائل پزشکی بدون لمس و نظر امکان نداشته باشد. در نظر و لمس به
1 مقدار ظرورت باید اکتفاء کرد، همان گونه که اگر می توان با نظر کردن معالجه کرد، لمس کردن حرام است و بالعکس. 2
. 2 تحریر الوسیله،ج 2،کتاب نکاح،مسئله 22 . وسائل الشیعه،ج 14 ،ص 173
35 حجاب در برابر خواستگار
مردي از امام صادق (ع) پرسیدند: آیا مردي که قصد ازد واج با زنی را دارد، میتواند به مو و زیبایی هاي آن زن نگاه کند؟ امام
صادق (ع) فرمودند: قال (الصادق (ع) ) : لا باس بذلک اذا لم تکن ملتلذذا. 1 اشکالی ندارد، مشروط بر این که قصدش لذت بردن
نباشد. متاسفانه یکی از گناهانی که جامعه ما حساسیت چندانی نسبت به آن از خود نشان نمی دند، بلکه درنظر کثیري کاري
است. اگر این ارتباط دوره قبل « نامزدي » پسندیده نیز به حساب می آید، ارتباط صمیمانه و عاشقانه دختر و پسر دردوره به اصطلاح
از عروسی و بعد از عقد شرعی و قانونی باشد، این ارتباط شرعا مانعی ندارد و اگر قبل از عقد باشد، این ارتباط خلاف شرع و حرام
است. مگر دیداري که فقط براي یک بار مجاز است، آن هم با شرایطی که در این حدیث شریف و فتاواي فقها آمده است. جوانان
عزیز و خوانواده هاي آنان باید بدانند عمل به دستورهاي اسلام عزیز، بهترین ضامن سعادت و خوشبختی آنان است. امروز شاهد
هستیم که بسیاري از ناهنجاري هاي اجتماعی از جمله: فرار جوانان از خانه، مفاسد جنسی واخلاقی و حتی قتل و خود کشی ناشی
بودن آغاز میشود. در حالی که نامزدي به این معنا هیچ گونه مشروعیتی « نامزد » از ارتباط نامشروع در همین دوره است که به بهانه
به زوجیت نمی بخشد. این حدیث اگر چه مستقیما درباره نگاه به زنی است که مرد قصد ازدواج با او را دارد، اما غیر مستقیم اشاره
به این نکته دارد که ز ن خواستگاري شده نیز با فراهم شدن شرایطی، میتواند خواستگار خود را در رسیدن به هدفش کمک کند و
صفحه 17 از 22
واجب نیست کاملا خود را بپوشاند، بلکه در حدي که به مرد اجازه داده شده است به زن نگاه کند، او نیز به همان اندازه میتواند از
پوشش و حجاب خود صرف نظر کند و راه را براي یک پیوند محکم و آگاهانه هموار کند. امام خمینی (ره) شرایط نگاه به زنی
که مورد خواستگاري قرار می گیرد را این گونه ذکر فرموده است: 1 وسائل الشیعه،ج 3،ص 11 . نگاه، به قصد لذت نباشد، هر چند
به سبب نگاه قهرا تلذذ حاصل می شود. نگاه، آگاهی مرد را به زن زیاد کند. مانعی براي ازدواج آنان نباشد. توافق قبلی براي
ازدواج صورت گرفته باشد. مرد به خصوص قصد ازدواج با این زن را داشته باشد (نه این که بخواهد زن هاي مختلفی را از نظر
. 1 تحریر الوسیله،ج 2،کتاب نکاح،مسئله 28 بگذراند و یکی را انتخاب کند) . 1
36 حجاب پیر زنان