حجاب پیر زنان
الحلبی عن ابی عبدالله (ع) انه قرا ان یضعن ثیابهن. قال: الخمار والجلباب. قلت: بین یدي من کان؟ فقال: بین یدي من کان غیر
را «... ان یضعن ثیابهن » متبرجه بزینته فان لم تفعل فهوا خیر لها. 2 عبد الله حلبی می گوید: امام صادق (ع) پس از آن که آیه شریفه
که زنان سالخورده میتوانند کنار بزنند) ، روسري و چار قد می باشد. (حلبی ) « جلبات » و « خمار » تلاوت کرد، فرمود: منظور از
میگوید) گفتم: جلوي هر کسی بود؟ فرمود: مقابل هر کس که باشد. به شرط این که با آرایش و کرشمه (خودنمایی) نباشد. البته
(همین زنان سالخورده) اگر خود را بپوشانند (همان گونه که زنان دیگر می پوشانند) براي آنان بهتر است. آیه شریفه مورد نظر
راوي، آیه 60 سوره نور است. خداوند در این آیه، سومین استثناء از مسئله حجاب را مطرح کرده است؛ یعنی پیر زنانی که واجب
نیست حجاب شرعی را رعایت کنند، گر چه آن ها نیز مانند سایر زنان جوان به حجاب خود اهتمام داشته باشد، از نظر قرآن براي
. آنان بهتر است. که در این گروه از زنان چه مقدار از بدن خود را میتوانند 2 الکافی (فروع)، ج 5،ص 522 ؛ وسائل الشیعه،ج 3،ص 25
نپوشانند، ملاك عمل، خود آن هستند؛ یعنی آن چه را که غالبا این زنان نمی پوشانند، مانعی ندارد آشکار کنند و نیز نگاه مرد به
همان مقدار در صورتی که بدون قصد لذت و ریبه اشکالی ندارد.این زنان غالبا مقداري از موهاي جلوي سر، گردن، گوش ها،
مقداري از سینه، آرنج و پا ها تا مچ را نمیپوشانند. البته این آشکار کردن در صورتی براي آنان بدون اشکال است که قصد تبرج و
خودنمایی نداشته باشند. به هر حال عدم رعایت پوشش و حجاب شرعی با سه شرط در این زنان اجازه داده شده است: 1 به
مقداري که غالبا پیر زن ها نمی پوشانند، آشکار کنند و بیش از آن اشکال دارد. 2 اگر بدانند کسی به قصد لذت و ریبه نگاه
خواهد کرد باید خود را بپوشانند. 3 قصد تبرج و خود نمایی نداشته باشند.
37 حجاب زنان روستایی
امام صادق (ع) فرمودند: لا باس بالنظر الی روس اهل تهامه و الاعراب و اهل السواد والعلوج لانهم اذا نهوا لا ینتهون... و المجنونه و
المغلوبه علی عقلها. 1 نگاه کردن به موي زنان بادیه نشین، دهاتی هاي اطراف و غیر اعراب بی سواد، مانعی ندارد. زیرا هر گاه آنان
را نهی کنند، اثري ندارد. هم چنین زنان دیوانه اي که عقل ندارند. حجاب بر این زنان (غیر از زن دیوانه که تکلیف ندارد) مانند
سایر زنان واجب است؛ اماچون عادتا این زن ها متوجه نیستند و همان گونه که روایت فرموده، اگر آنان را نهی کنند، نمی پذیرند،
منعی بر نگاه کردن مردان نیست. البته این جو از نظر براي مرد مشروط به این است که: به مقداري از بدن آنان نگاه کنند که
معمولا نمی پوشانند (مقداري که در شرح حدیث قبل درباره پیر زنان مطرح شد). بدون قصد لذت و ریبه باشد. 1 الکافی (فروع)،
ج 5،ص 524 ؛وسائل الشیعه،ج 3،ص 26 . ممکن است براي برخی این پرسش مطرح شود که آیا بعضی از زنان شهري نیز که معمولا
حجاب کامل ندارند و اگر ایشان را نهی کنند اثري ندارد، پس نگاه کردن به آنان نیز اشکال ندارد. اما خمینی (ره) در مسئله 27
می فرماید: جو از نگاه کردن به زن هاي بی بند و بار که اگر کسی آنها راامر به حجاب کند، اعتنا نمی کند، مشکل است، ولی
صفحه 18 از 22
رفت وآمد در خیابان ها و بازا رهایی که این گونه زن ها رفت وآمد می کنند، گر چه انسان علم داشته باشد که چشمش به این
1 تحریر الوسیله،ج 2،ص 244 .س گونه زن ها می افتد، در صورت عدم ترس از افتادن به گناه، جایز نیست. 1
38 حجاب زنان اهل کتاب
رسول گرامی اسلام (ص) فرمودند: لا حرمه لنساء اهل الذمه ان ینظر الی شعور هن و ایدیهن. 2 نگاه کردن به مو ها و دست هاي
زنان اهل کتاب حرام نیست. این عدم حرمت، با همان شرایطی است که در توضیح حدیث قبل ذکر شده است. 2
. الکافی(فروع)،ج 5،ص 524 ؛ وسائل الشیعه،ج 3،ص 26
39 حجاب در برابر سفیهان
قال: الاحمق الذي لا یاتی النساء. 3 زراره «.. او التابعین غیر اولی الاربه من الرجال » عن زراره قال: سالت ابا جعفر عن قوله عزوجل
که در قرآن آمده است (که زن واجب نیست خود را کاملا از او بپوشاند) «.. تابعین غیر اولی الاربه » میگوید: از امام باقر درباره
پرسیدم که چه کسانی هستند؟ اما باقر (ع) فرمودند: فرد ابله (دیوانه) و بی خردي است که میلی به زنان ندارد. 3 الکافی (فروع)،
. ج 2،ص 65 ؛ وسائل الشیعه،ج 14 ،ص 148
40 حجاب در برابر کودکان
امام رضا (ع) می فرمایند: یوخذ الغلام بالصلاه و هو ابن سبع سنین و لا تغطی المراه شعرها منه حتی یحتلم. 1 آن گاه که پسر بچه به
هفت سال رسید، باید به نماز خواندن وادار شود، اما با وقتی که بالغ نشده، بر زن واجب نیست موي خود را از او بپوشاند. در این
حدیث تنها به موي زن اشاره شده، اما این حکم اختصاص به مو ندارد و بخشی ار اعضاي دیگر بدن و زیور آلات را که معمولا زن
ها در حالت عادي جلوي کودکان نمی پوشانند، شامل می شود. بسیاري ار فقها از جمله حضرت امام خمینی (ره) پسران نابالغ را به
ممیز و غیر ممیز تقسیم مرده اند. کودك ممیز، کودکی است که به حد بلوغ نرسیده؛ اما قدرت شناخت امور جنسی را دارد. از این
رو بنا بر احتیاط واجب، زن باید در مقابل کودکان ممیز نیز حجاب شرعی را رعایت کند. قرآن کریم در آیه 31 سوره نور می
واجب نیست زنان، خود را از کودکانی که هنوز درکی از اندام جنسی زنان ؛« او الطفل الذي لم یظهروا علی عورات النساء » : فرماید
. ندارند، بپوشانند. دخترم، ...برهنگی بیماري عصر ما است. (چارلی چاپلین) 1 وسائل الشیعه،ج 3،ص 29
درباره