گروه نرم افزاری آسمان

صفحه اصلی
کتابخانه
شاهنامه فردوسی
جلد بیست و سوم
نقش اسلام در ارزش احیاي زن








تحقیر و در هم شکستن زن تنها در میان عرب جاهلی نبود بلکه در میان اقوام دیگر و حتی شاید متمدن ترین ملل آن زمان نیز زن
شخصیتی ناچیز داشت و غالباً با او به صورت یک کالا و نه یک انسان رفتار می شد البته عرب جاهلی این تحقیر را در اشکال زننده
تر و حشتناك تري انجام می داد. ولی اسلام ظهور کرد و با این خرافه در ابعاد مختلفش سرسختانه جنگید و خود پیامبر (ص) آن
قدر به دخترش بانوي اسلام فاطمه زهرا(س) احترام می گذاشت که مردم تعجب می کردند. با تمامی مقامی که داشت، دست
دخترش را می بوسید و به هنگام مراجعت از سفر نخستین کسی را که دیدار می کرد دخترش فاطمه بود. در حدیثی از پیامبر (ص)
در حقیقت «. فرزند خوبی است دختر، هم پر محبت است، هم کمک کار، هم مونس است و هم پاك و پاك کننده » : می خوانیم
این احترام به شخصیت زن سبب آزادي او در جامعه و پایان دادن به دوران بردگی زنان است. ولی با نهایت تأسف هنوز در جوامع
اسلامی آثاري از همان افکار جاهلی وجود دارد و هنوز کم نیستند خانواده هایی که از تولد پسر خوشحال و از نوزاد دختر ناراحت
می شوند. حتی در جوامع غربی که تصور می کنند براي زن شخصیت والایی قائلند، عملًا می بینیم او را آنچنان تحقیر کرده اند که
( به صورت یک عروسک بی ارزش یا وسیله اي براي خاموش کردن آتش شهوت و یا ابزاري براي تبلیغ کالاهایشان در آوردند. ( 1
صفحه 10 از 37
قرآن زنده گذاردن دختران و سر بریدن پسران بنی اسرائیل را عذاب می خواند و آزادي از این شکنجه را نعمت خویش می شمارد،
گویا می خواهد هشدار دهد که انسانها باید سعی کنند آزادي صحیح خویش را به هر قیمت که هست به دست آورند و حفظ
زنده بودن و زیر دست بودن براي شما مرگ است و مرگ » : نمایند. چنانچه علی(ع) به این مطلب در گفتار خود اشاره می فرماید
اما دنیاي امروز با گذشته این فرق را دارد که در آن زمان فرعون با استبداد «. براي شما در راه به دست آوردن آزادي زندگی است
مخصوص خود پسران و مردان را از جمعیت مخالفش می گرفت و دختران آنها را آزاد می گذارد. ولی در دنیاي امروز تحت
و اذا » . عناوین دیگري روح 1 نحل/ 60 . مردانگی در افراد کشته می شود و دختران به اسارت شهوات افراد آلوده در می آیند
1) قرآن در این ) «. نجیناکم من آل فرعون یسومونکم سوء العذاب یذبحون ابناءکم و یستحیون نساءکم و فی ذلکم من ربکم عظیم
آیه به یکی دیگر از نعمت هاي بزرگی که به قوم بنی اسرائیل ارزانی داشته اشاره می کند و آن، نعمت آزادي از چنگال ستمکاران
است که از بزرگترین نعمتهاي خدا است به آنها یادآور می شود که به خاطر بیاورید زمانی را که شما را از دست فرعونیان نجات
بخشیدیم همان ها که دائماً شما را به شدیدترین وجهی آزار می دادند. پسرانتان را سر می بریدند و زنان شما را براي کنیزي و
خدمت زنده نگه می داشتند و در این ماجرا آزمایش سختی از سوي پروردگارتان براي شما بود. قرآن این جریان را یک آزمایش
سخت و عظیم براي بنی اسرائیل می شمرد یکی از معانی (بلا) آزمایش است و به راستی تحمل این همه ناملایمات آزمایش سختی
. بوده است. 1 بقره/ 90
حجاب از دیدگاه قرآن
بعضی که در ظاهر نمی توانند قرآن را منکر شوند و در عالم عوامی خود در هر مسأله اي می گویند در کجاي قرآن چنین نوشته
است با اینکه عمده احکام از روایات و گفتار پیامبر(ص) و ائمه اطهار به دست می آید. از این رو لازم است که در اینجا به طور
قل للمومنین یغظوا من ابصارهم و یخفظوا فروجهم ذلک ازکی لهم » . فشرده و خلاصه مسأله حجاب را از دیدگاه قرآن بررسی کنیم
از امام باقر(ع) چنین نقل شده است که؛ جوانی از انصار در مسیر خود با زنی روبرو شد، چهره آن زن نظر « ان الله خبیر بما یصنعون
آن جوان را به خود جلب کرد تا اینکه وارد کوچه تنگی شد، باز همچنان به پشت سر خود نگاه می کرد ناگهان صورتش به دیوار
خورد و تیزي استخوان یا قطعه شیشه اي که در دیوار بود صورتش را شکاف با خود گفت به خدا سوگند من خدمت پیامبر(ص)
و جوان ماجرا را نقل «؟ چه شده است » : می روم و این ماجرا را بازگو می کنم هنگامی که چشم رسول خدا(ص) به او افتاده فرمود
کرد. در این هنگام جبرئیل پیک وحی خدا نازل شد و آیه فوق را آورد. در رابطه با این آیه می توان اینگونه تفسیر کرد؛ مبارزه
با چشم چرانی و ترك حجاب پیش از این سوره نور در حقیقت سوره عفت و پاکدامنی و پاکسازي از انحرافات جنسی است در
به مؤمنان بگو چشم هاي خود را از نگاه به » اینجا احکام نگاه کردن و چشم چرانی و حجاب را بیان می دارد: نخست می گوید
و از آنجا که چرا اسلام از « قل للمومنین یغضوا من ابصارهم و یحظوا فروجهم » «. نامحرمان فرو گیرند و عفاف خود را حفظ کنند
ذلک » . این کار که با شهوت و خواست دل بسیاري هماهنگ است نهی کرده در دنباله آیه می فرماید: این براي آنها پاکیزه تر است
سپس به عنوان اخطار براي کسانی که نگاه هوس آلود و آگاهانه به زنان نامحرم می افکنند و گاه آن را غیر اختیاري «. ازکی لهم
1) و در آیه بعد به شرح ) « ان الله خبیر بما یصنعون » «. خداوند از آنچه انجام می دهید آگاه است » : قلمداد می کنند می گوید
و به زنان با » : وظایف زنان در این زمینه می پردازد. 1 نور/ 30 . نخست به وظایفی که مشابه مردان دارند اشاره کرده و می گوید
قل للمومنات یغضضن من ابصارهن و » «. ایمان بگو چشمهاي خود را از نگاه هوس آلود فرو گیرند و دامان خود را حفظ نمایند
و به این ترتیب چشم چرانی همان گونه که بر مردان حرام است بر زنان نیز حرام می باشد و پوشاندن عورت از « یخفظن فروجهن
نگاه دیگران چه از مرد و چه از زن براي زنان نیز همانند مردان واجب است. سپس به مسأله حجاب که از ویژگی زنان است ضمن
صفحه 11 از 37
ولا یبدین زینتهن الا ما ظهر » . سه جمله اشاره فرموده: 1 و آنها نباید زینت خود را آشکار سازند جز آن مقدار که طبیعتاً ظاهر است
بنابراین زنان حق ندارند زینت هایی که معمولًا پنهانی است آشکار سازند، هر چند اندامشان نمایان نشود و به این ترتیب حتی « منها
آشکار کردن لباس هاي زینتی مخصوصی را که در زیر لباس عادي یا چادر می پوشند مجاز نیست، چرا که قرآن از ظاهر ساختن
و (اطراف) روسري هاي خود را بر سینه خود » ، چنین زینت هایی نهی کرده است. 2 حکم دیگري که در آیه بیان شده این است که
از این جمله استفاده می شود که زنان قبل از نزول آیه، « ولیضربن بخمرهن علی جیوبهن » « افکنند تا گردن و سینه با آن پوشانده شود
دامنه روسري خود را به شانه ها یا پشت سر می افکندند، به طوري که گردن و کمی از سینه آنها نمایان می شد. قرآن دستور می
دهد روسري خود را بر گریبان خود بیفکنند تا هم گردن و هم آن قسمت از سینه که بیرون است مستور گردد. 3- در سومین
حکم، مواردي را که زنان می توانند در آنجا حجاب خود را برگیرند و زینت پنهان خود را آشکار سازند با این عبارت شرح می
-2 یا « الا لبعولتهن » مگر در دوازده مورد: 1- براي شوهرانشان « و لا یبدین زینتهن » « و آنها نباید زینت خود را آشکار سازند » : دهد
« او ابناء بعولتهن » -5 یا پسران همسرانشان « او اباء بعولتهن » -4 یا پدر شوهرانشان « او ابنائهن » -3 یا پسرانشان « او آبائهن » پدرانشان
-9 یا زنان « او بنی اخواتهن » -8 یا پسران خواهرانشان « او بنی اخوانهن » -7 یا پسران برادرانشان « او اخوانهن » -6 یا برادرانشان
او » -11 یا مردان سفیهی که تمایلی به زن ندارند « او ما ملکت ایمانهن » -10 یا بردگانشان، کنیزانشان « اونسائهن » همکیششان
او الطفل الذین لم یظهروا علی » -12 یا کودکانی که از امور جنسی مربوط به زنان آگاه نیستند « التابعین غیر اولی الا ربه من الرجل
آنها به هنگام راه رفتن پاهاي خود را به زمین نزنند تا زینت » -4 و بالاخره چهارمین حکم را چنین بیان می کند « عورات النساء
آنها در « و لایضربن با رجلهن لیعلم ما یخفین من زینتهن » و صداي خلخال که بر پا دارند به گوش رسد «. پنهانیشان دانسته شود
رعایت عفّت آنچنان باید دقیق و سختگیر باشند که حتی از رساندن صداي خلخالی که در پاي دارند به گوش مردان بیگانه
خودداري کنند. و سرانجام به دعوت عمومی همه ي مؤمنان اعم از مرد و زن به توبه و بازگشت به سوي خدا، آیه را به پایان داده و
و اگر «. وتوبوا الی الله جمیعا ایّه المومنون لعلکم تفلحون » «. همگی به سوي خدا باز گردید، اي مؤمنان تا رستگار شوید » : می گوید
در گذشته کارهاي خلافی در این زمینه انجام داده اید اکنون از خطاهاي خود توبه کنید و براي نجات و فلاح به سوي خدا آیید که
یا » : رستگاري تنها بر در خانه اوست. ( 1) یکی دیگر از آیاتی که در قرآن دلالت بر وجوب حجاب و پوشش براي زن می کند آیه
آن ایّام زنان مسلمان «. ایها النبی قل لازواجک و بناتک و نساء المومنین یدنین علیهن من جلابیبهن ذالک ادنی ان یعرفن فلا یوذین
به مسجد می رفتند و پشت سر پیامبر (ص) نماز می گذاردند، هنگام شب، موقعی که براي نماز مغرب و عشاء می رفتند، بعضی از
جوانان هرزه و اوباش بر سر آنها می نشستند و با مزاح و سخنان ناروا آنها را آزار می دادند و مزاحم آنها می شدند. آیه نازل شد و
به آنها دستور داد حجاب خود را به طور کامل رعایت کنند تا به خوبی شناخته شوند و کسی بهانه مزاحمت پیدا نکند. اخطار شدید
به مزاحمان و شایعه پراکنان به دنبال نهی از ایذاء رسول خدا (ص) و مؤمنان (در آیات قبل از این آیه) در اینجا روي یکی از موارد
. اي پیامبر به همسران و 1- نور/ 31 » : ایذاء تکیه کرده و براي پیشگیري از آن از دو طریق اقدام می کند. در قسمت اول می گوید
دخترانت و زنان مؤمنین بگو جلبابهاي ( 1) بلند خود را بر خویش فرو افکنند این کار براي اینکه شناخته شوند و مورد آزار قرار
و اگر تا کنون خطا و کوتاهی از آنان سر زده توبه کنند. هدف این است که زنان در پوشیدن حجاب سهل انگار «. نگیرند بهتر است
و بی اعتنا نباشند، مثل بعضی از زنان بی بند و بار که در عین داشتن حجاب، آنچنان بی پروا و لا ابالی هستند که غالباً قسمت هایی
از بدن هاي آنان نمایان است و همین معنی توجه افراد هرزه را به آنها جلب می کند. و از آنجا که نزول این حکم، جمعی از زنان
و کان الله غفوراً » « خداوند همواره آمرزنده و مهربان است » : با ایمان را نسبت به گذشته پریشان می ساخت در پایان آیه می افزاید
هر گاه از شما تاکنون در این امر کوتاهی شده چون بر اثر جهل و نادانی بوده است خداوند شما را خواهد بخشید توبه کنید « رحیما
و به سوي او بازگردید و وظیفه عفّت و پوشش را به 1- روسري هاي بلند. خوبی انجام دهید. ( 1) و آیه دیگر که در مورد پوشش و
صفحه 12 از 37
نخست به همان « یا بنی آدم قد انزلنا علیکم لباسا یواري سواتکم و ریشاً و لباس التقوي ذلک خیر » ( حجاب دلالت دارد آیه: ( 2
مسأله لباس و پوشانیدن بدن که در سرگذشت آدم نقش مهمی داشت اشاره کرده و می فرماید: اي فرزند آدم! ما لباسی براي شما
فرو فرستادیم که اندام شما را می پوشاند و زشتی هاي بدنتان را پنهان می سازد، ولی فایده این لباس که براي شما فرستاده ایم تنها
پوشاندن تن و مستور ساختن زشتی ها نیست، بلکه مایه زینت شماست. لباس تجمّل و زینت که اندام شما را زیباتر از آنچه هست
نشان می دهد. به دنبال این جمله که درباره لباس ظاهري سخن گفته است قرآن بحث را به لباس معنوي کشانده و آنچنان که سیره
ولباس » «. لباس پرهیزکاري و تقوا از آن هم بهتر است » : قرآن در بسیاري از موارد است هر دو جنبه را به هم می آمیزد و می گوید
2- اعراف/ 26 . تشبیه تقوا و پرهیزکاري به لباس، تشبیه بسیار رسا و گویایی است، زیرا -2 . -1 احزاب/ 59 «. التقوي ذلک خیر
همانطور که لباس هم بدن انسان را از سرما و گرما حفظ می کند. هم سپري است در برابر بسیاري از خطر ها و هم عیوب جسمانی
را می پوشاند و هم زینتی است براي انسان روح تقوا و پرهیزکاري نیز علاوه بر پوشانیدن بشر از زشتی گناهان و حفظ از بسیاري از
خطرات فردي و اجتماعی، زینت بسیار بزرگی براي او محسوب می شود، زینتی است که چشمگیر که بر شخصیت او می افزاید.
منظور از لباس تقوا همان روح تقوا و پرهیزگاري است که جان انسان را حفظ می کند و معنی حیاء و عمل صالح و امثال آن در آن
این لباسهایی که خدا براي شما قرار داده اعم از لباس مادي و معنوي لباس جسمانی و لباس » : جمع است. در پایان آیه می فرماید
ذلک من آیات الله لعلهم » «. تقوا همگی از آیات و نشانه هاي خداوند متعال است تا بندگان متذکّر نعمت هاي پروردگار شوند
. -1 اعراف/ 26 (1) « یذکرون
لباس در گذشته و حال
تا آنجا که تاریخ نشان می دهد همیشه انسان لباس می پوشیده است، ولی وسایل تولید لباس در عصر ما به قدري متنوّع شده و
توسعه یافته است که با گذشته اصلًا قابل مقایسه نیست و متأسفانه جنبه هاي فرعی و حتّی نامطلوب و زننده لباس چنان گسترش
یافته که فلسفه اصلی لباس را تحت شعاع خود قرار می دهد. لباس عاملی شده براي انواع تجمّل پرستیها، توسعه افراد، تحریک
شهوات، خودنمایی و تکبّر و اسراف و تبذیرو امثال آن، حتی گاهی اوقات لباس هایی در میان جمعی از مردم دیده می شود که
جنبه جنون آمیز آن بر جنبه عقلانیش برتري دارد و به همه چیز شباهت دارد جز لباس. مساله مد پرستی در لباس نه تنها ثروت هاي
زیادي را به کام خود فرو می کشد بلکه قسمت مهمی از وقتها و نیروهاي انسانی را نیز بر باد می دهد. اگر این هشدارها موثر نپذیرد
به چند اصل کلی اشاره دارد که در « و ما ارسلنا فی قریه من بنی الا اخذنا اهلها بالباساء و الضراء لعلهم یصرعون » یا نشود این آیه
وما در هیچ شهر و آبادي پیامبري نفرستادیم مگر اینکه آهل آن را به ناراحتی ها » : همه ماجراها حکومت می کند نخست می گوید
و این به خاطر آن است که مردم در ناز و «. و خسارت ها گرفتار ساختیم شاید به خود آیند و به سوي خدا باز گردند و تضرع کنند
نعمتند، کمتر گوش شنوا و آمادگی براي پذیرش حق دارند، اما هنگامی که در تنگناي مشکلات قرار می گیرند و نور فطرت و
توحید آشکارتر می گردد، بی اختیار به یاد خدا می افتند و دلهایشان آماده پذیرش می گردد ولی این بیداري که در همه یکسان
است در بسیاري از افراد زودگذر و ناپایدار است و به مجرد برطرف شدن مشکلات بار دیگر در خواب غفلت فر می روند، ولی
. 1- اعراف/ 94 ( براي جمعی نقطه عطفی در زندگی محسوب می شود و براي همیشه به سوي حق باز می گردند. ( 1
کیفر نگاه کردن به زنان
عن علی بن عقبه عن ابیه،عن ابی عبدالله علیه اسلام قال: سمعته یقول: النظر سهم من سهام ابلیس مسموم و » « عقاب النظر الی النساء »
نگاه تیري از تیرهاي » : علی بن عقبه به نقل از پدرش روایت کرده است که امام صادق(ع) فرمود « کم من نظره اورثت حسره طویله
صفحه 13 از 37
شایسته آن است که در این قبیل «. زهرآلود ابلیس است و چه بسا یک نگاه کوتاه حسرت و اندوه طولانی را به همراه داشته باشد
موارد با ذکر این نکته که خداوند بهتر می داند و یا اینکه خداوند از حقایق امور آگاه است خود را آلوده به تأویلاتی نکنیم که
. 1- عقاب الاعمال، ص 670 ( خداي ناخواسته پی آمدهاي ناگواري را به همراه داشته باشد. ( 1
روش هاي ترویج حجاب
یا ایها الذین آمنوا قوا » -1 آموزش حجاب در مدارس 2- تشویق 3- فعّالیت هاي علمی، فرهنگی، هنري 4- ترویج فرهنگ غیرت
نگهداري خویش به ترك معاصی و عدم تسلیم در برابر شهوت سرکش است و ،« انفسکم و اهلیکم نارا و قودها الناس و الحجاره
نگهداري خانواده به تعلیم و تربیت و امر به معروف و نهی از منکر فراهم ساختن محیطی پاك و خالی از هر گونه آلودگی در
خداوند بینی هر یک از مؤمنین را که غیرت نمی ورزند به خاك » : فضاي خانه و خانواده است. ( 1) پیامبر اکرم (ص) فرموده است
- -5 نظارت لازم بر رسانه هاي جمعی 6- فعالیتهاي مؤثّر قواي سه گانه 7 .(2) « غیرت از ایمان است » : و نیز می فرماید «. می مالد
. 2-عقاب الاعمال، ص 670 . تقویت پایه هاي حجاب 8- امر به معروف و نهی از منکر. 1-تحریم/ 6
پایه هاي حجاب
-1 ایمان به خدا و آخرت: ایمان به خدا و ترس از آخرت از مهمترین پایه هاي حجاب به شمار می رود. وقتی زن به خداي تعالی و
علم و حکمت او ایمان آورد و معتقد گردد، احکامی که براي انسان تشریع کرده است، بدون نقص و داراي فواید و آثار مثبتی
است و همچنین باور کند که بی توجهی به احکام خداي تعالی خزلان دنیا و عذاب آخرت را به همراه دارد از حکم الهی حجاب
2 آگاهی 3 تقوا: «. انسان به وسیله ایمان به کارهاي خوب رهنمون می گردد » : استقبال می کند. امیرمومنان علی (ع) فرموده است
پرهیزگاري یکی دیگر از پایه هاي حجاب اسلامی است. تقواي آدمی ضامن اجراي احکام خداست و تا این پایه قوي در قلب
خانمی شکل نگیرد، لباس تقوا در بر نخواهد کرد. ایمان بدون تقوا، انسان را به سر منزل مقصود نخواهد رساند. حضرت امیرمؤمنان
شرفی بالاتر از » : ایمان بدون تقوا سودي نمی بخشد. و در حدیث دیگري فرمودند « لا ینفع الایمان بغیر تقوي » : علی(ع) می فرمایند
تحصیل تقوا در گرو علم و عمل به معارف الهی، قرائت آیات و روایات محاسبه نفس و استمداد از خدا و توسل به « تقوا نیست
. 1-وسائل الشیعه، ج 14 ، ص 109 ( پیامبر و اهل بیت او (علیهم السلام) است. ( 1
آثار بی حجابی
-1 عقده مند کردن مردان 2-سقوط شخصیت 3-تزلزل خانواده ها 4-بلوغ زودرس جنسی جوانان 5-تکذیب آیات الهی 1 اصول
کافی، باب مذمت دنیا و زهد در آن. 6-احساس پوچی 7-ایجاد غفلت 8-عقاب آخرت 9-بد آموزي
ریشه هاي بی حجابی
و در جاي دیگر « کسی که بر شهوات پیش گیرد آفت ها بر او سرعت می گیرند » : -1 هوسرانی: امیرمؤمنان علی(ع) می فرمایند
-2 (1) «. اگر از هواي نفس خود اطاعت کنی کر و کورت می کند و آخرت تو را تباه می گرداند و هلاکت می سازند » : فرمودند
کسب موقعیت 3-ضعف ایمان 4-دیگر آزاري ریشه خودنمایی و بدحجابی بسیاري از زنان عقده، دیگر آزاري است. 5-ارضاي
تمایلات 6-صید دل هاي مردان 7-غرب زدگی 1 غرر الحکم 8-زیبایی 9-ازدواج 10 -ضعف حیا: این صفت از سستی اعتقاد به
1) بی حجابی از مصادیق بارز بی ) «. ایمان ندارد کسی که حیا ندارد » : مبدأ و معاد سرچشمه می گیرد. امام صادق(ع) فرموده است
صفحه 14 از 37
2) پیامبر ) «. بی شرمی مرکز نفاق و سنگدلی و کفر است » : حیایی است که از ضعف ایمان ناشی می شود. امام صادق(ع) فرمود
-11 اظهار غناي مالی 12 -سرسپردگان دشمنان اسلام (3) «. خدا حیا و پوشیدگی بندگانش را دوست دارد » : اکرم(ص) فرموده است
-13 تبلیغات استعماري 14 -وسوسه هاي شیطانی 15 -مدگرایی 16 -ضعف غیرت 17 -خانواده 18 -تقلید 1 اصول کافی، باب حیا. 2
. مصباح الشریعه، باب حیا. 3 مستدرك الوسائل، ج 7، ص 463
راه هاي مبارزه با بی حجابی و بد حجابی
-1 مبارزه بی امان با استعمار غرب و غرب زدگی. 2-آگاهی بخشی در مورد تقسیم آزادي به آزادي صحیح و غلط و سوق دادن
انسان ها به خصوص نسل جوان به گزینش آزادي صحیح و مفید نه آزادي غلط و زیان بخش. 3-تقویت باور فکري و عملی زنان
بر این اساس که حجاب اسلامی هرگز در مورد کار و تلاش در عرصه هاي مختلف زندگی. 4-نشان دادن ارزش هاي والا و
راستین انسانی و اسلامی. 5-تربیت و تزکیه نفوس با برنامه هاي اخلاق اسلامی و ارضاء و اشباع هوس ها و غرایز از راه هاي صحیح
و معقول اسلامی. 6-احیاي فرهنگ اصیل اسلامی. 7-نشان دادن الگوهاي کامل و سالم و جایگزینی آنها به جاي الگوهاي
دروغین. 8-تقویت اعتماد به نفس و استقلال فکري و دوري از خودباختگی. 9-تقویت نیروي تفکر و فراخوانی زنان به تفکر و
تعقل و تجزیه و تحلیل هاي منطقی که موجب استقلال فکري و زیست محتوایی گردد. 10 تقویت اراده در پرتو ایمان و عبادات و
اعتقاد به خدا و دوري از هر گونه عوامل سستی و بی ارادگی نیز تا حد زیادي می تواند موجب نجات انسان از پرتگاهها گردد.
رعایت مرز آزادي زنان
به زن خانواده بیشتر از اندازه » : حضرت علی(ع) در یکی از سخنان خود در مورد حفظ کانون خانواده به امام حسین(ع) می گوید
شان آزادي مده، زیرا رعایت اندازه براي حال زن مفیدتر و براي فکرش سالمتر و براي زیبائیش بادوامتر خواهد بود، چه آنکه زن
ریحانه است نه قهرمانه، (یعنی لطیف و آسیب پذیر است و باید آن را حفظ کرد) در عین حال مواظب باش که به شخصیت او ضربه
1) به چه علت علی(ع) زن را به عنوان گل و ریحانه ) «. نزنیف یعنی نه او را محروم کن و نه اجازه آزادي بیش از حد به او بده
خطاب کردند؟ زیرا چنانچه گل مظهر نشاط و طراوت است، زن نیز مظهر عاطفه و احساسات با طراوت است. همانطور که گل
لطیف و ظریف و آسیب پذیر است زن نیز به لحاظ لطافت روحی و جسمی باید از کارهاي خشن و سخت به دور باشد. گل براي
محفوظ ماندن از آسیب ها نیاز به حفظ و مراقبت دارد زن نیز لازم است براي محفوظ ماندن از آسیب ها و خطرها با عفاف و با
- حجاب باشد. زن اگر در جاي خلوتی نماز می خواند باید حجاب را کامل رعایت کند به چند دلیل: 1-یک امر تعبدي است. 2
بهترین حالت زن در نزد خداوند در حال حجاب است. 3-تمرینی باشد تا در مقابل نامحرمان نیز چنین حالتی را رعایت کند. 1
. نهج البلاغه، نامه 31
چند نکته در مورد نکوهش چشم چرانی
نگاه به «. النظر سهم مسموم من سهام ابلیس فمن ترکها خوفا من الله اعطاه الله ایمانا یجد حلاوته فی قلبه » -1 رسول خدا(ص) فرمود
نامحرم تیري زهرآگین از تیرهاي شیطان است، هر کس از خوف به خداوند از نگاه به نامحرم خودداري کند، خداوند به او ایمانی
نگاه به نامحرم تیر زهرآگین از تیرهاي شیطان » : عطا می کند که او شیرینی ایمان را در قلبش می یابد.( 1) امام صادق(ع) فرمود
کوري » « عمی البصر خیر من کثیر النظر » :( 2) امیرمومنان علی(ع ) «. است و چه بسیار نگاهی که موجب حسرت طولانی شده است
کل عین باکیه یوم القیامه الا ثلاثه اعین: عین تکبت » : 3) رسول اکرم(ص) فرمودند ) «. چشم بهتر از بسیار نگاه کردن به نامحرم است
صفحه 15 از 37
هر چشمی در روز قیامت گریان است جز سه چشم: 1 « من خشیه الله و عین غضت عن محارم الله و عین باتت ساهره فی سبیل الله
چشمی که در دنیا از خوف خدا گریسته است. 2 چشمی که از نگاه به حرام خدا خودداري نموده است. 3 چشمی که در راه خدا،
. 3 بحار، جلد 77 ، ص 284 . 2 وسائل الشیعه، جلد 14 ، ص 138 . شب زنده داري نموده است. 1 بحار، جلد 104
رسول اکرم(ص) بدترین زنان را به جابر معرفی می کند
جابر بن عبدالله می گوید: پیامبر(ص) به من فرمود: می خواهی تو را از بدترین زنان خبر » :( بدترین زنان از زبان پیامبر اکرم(ص
بدهم و چنین زنانی داراي این خصلتها هستند: 1-آن زنی که در میان خانه اش خوار و ذلیل است ولی نسبت به شوهرش سرکش و
شرور است. 2-زنی که نازا است. 3-زنی که از کارهاي زشت بیم و ترسی ندارد. 4-هنگامی که شوهرش غایب شد حجاب خود را
حفظ نمی کند ولی در حضور شوهر رعایت حجاب می نماید، از شوهرش اطاعت نمی کند، تمکین نمی نماید و عذر شوهر را نمی
یک شخص نابینا به در خانه » : 1 وسائل الشیعه، جلد 14 ، ص 18 . امام علی(ع) فرمود (1) «. پذیرد و لغزش شوهرش را نمی بخشد
چرا خود » : حضرت زهرا(س) آمد و اجازه خواست که به حضورش برسد. حضرت زهرا(س) خود را پوشانید پیامبر(ص) به او فرمود
اگر او مرا نمی بیند من او را می بینم وانگهی او بوییدنی » : حضرت فاطمه(س) گفت « را می پوشاندي! او نابینا است و تو را نمی بیند
« اشهد انک بصعه منی » : رسول خدا(ص) از گفتار حضرت زهرا(س) آنچنان شاد و خرسند شد که فرمود «. ها را استشمام می کند
گواهی می دهم که تو پاره تن من هستی و نتیجه می گیریم که بهترین و زیباترین و باصفاترین زندگی براي زنان در پرتو سخن
پرمغز حضرت زهرا(س) خلاصه می شود که صلاح زن است که نه او مرد بیگانه را ببیند و نه بیگانه او را ببیند. ( 1) عصمتیان را به
مقام جلالجلوه حرام است مگر با حلال دیده به هر روي نباید گشادپاي به هر کوي نباید نهاد این همه آفت که به تن می رسداز
. نظر تو به شکن می رسد روي فرو پوش چو درّ در صدفتا نشوي تیر بلا را هدف 1 نوادر راوندي، ص 13
رابطه حجاب و غیرت
یکی از صفات نیک اخلاقی و انسانی، صفت غیرت است. غیرت یعنی انسان در حفظ ناموس خود بکوشد و زنان در این جهت
جدي باشند و از بی بند و باري پرهیز کنند و هرگز روح آنها نپذیرد که نگاه افراد سبک سر و هرزه به موي و روي آنها بیفتد.
کتب الله الجهاد علی رجال امتی و الغیره علی نساء امتی ضمن صبر منهم واحتسب اعطاه الله اجر » : پیامبر گرامی اسلام(ص) فرمود
1) خداوند قانون جهاد را براي مردان امت من و غیرت را براي زنان امت من مقرر کرد. آن مردي که در راه جهاد و آن زنی )« شهید
که در حفظ غیرت استقامت ورزید و هر کدام براي خدا 1 نوادر راوندي، ص 37 ، بحار، جلد 103 ، ص 250 . وظیفه خود را به
و آن شوهري که در مورد » « والمتغافل علی زوجته و هو الدیوث » . خوبی انجام دادند، خداوند پاداش شهید را به او خواهد داد
بی غیرت را » « اقتلوا الدیوث » : سپس فرمود «. همسرش غفلت می کند و مراقب حجاب و عفت او نیست چنین شوهري بی غیرت است
و باید توجه داشت که علاوه بر اینکه زن موظف است حجاب خود را حفظ کند، شوهر نیز موظف است وسائل حجاب او « بکشید
حق زن بر شوهرش این است که شوهر غذاي او را » : را فراهم نماید و این حقی است از زن بر عهده شوهر. چنانکه پیامبر(ص) فرمود
به او برساند و وسایل حجاب او را تأمین کند و با چهره عبوس و زشت به او نگاه نکند. اگر با همسر خود چنین نمود سوگند به خدا
1) اي آنکه غیرت مردي است به سرمگذار عیالت رود از خانه بدر هر میوه که از باغ برون آرد ) «. حق همسرش را ادا نموده است
بدترین زنان شما زنی است که در مقابل خویشان مطیع باشد، لکن » :( سردر میوه او طمع کند رهگذر در حدیثی از رسول خدا(ص
عقیم و کینه توز باشد، از کارهاي زشت پروا نداشته باشد، در غیاب شوهرش زینت و آرایش کند، در خلوتگاه از خواسته هاي
. 1 فقه الرضا، ص 33 «. شوهرش امتناع ورزد، عذرش را نپذیرد و گناهش را نبخشد
صفحه 16 از 37
اهمیت حجاب در اسلام
از شگفت انگیزترین و تأسف بارترین فرازها و فرودها در تاریخ انسان، قصه پر غصه مرد، همکار، یار و یاور او که با تمامی
سختیهاي بارداري و بچه داري بار سنگین زندگی را نیز به دوش کشیده و در خانه و مزرعه، همراه مرد به فعالیت پرداخته است. در
بسیاري از ادوار تاریخی و از طرف اقوام بسیاري مورد اهانت و تحقیر قرار گرفته است. به خصوص زمان قبل از ظهور اسلام، یکی
از تاریک ترین دوران براي زنان بود، چه در امپراطوري روم و یونان و چه در ایران و سرزمین جزیره العرب و سایر مناطق جهان.
یکی از مهمترین تحولاتی که اسلام ایجادکرد؛ تحول در نگرش انسان ها نسبت به زنان بود. اسلام نه تنها جلو قربانی کردن و
کشتن زنان و دختران را گرفت بلکه کرامت و شخصیت پایمال شده زن را به او باز گرداند و عقاید خرافی را که بعضاً تا دوران
هاي نزدیک به عصر ما هم در اروپا باقی بود نفی کرده و ردّ نموده است. یکی از عقایدي که در آن دوران به شدت رایج بود و
تورات هم آن را بیان کرد و مسیحیان نیز آن را پذیرفته اند، این بود که منشأ اولین گناه موجب آلوده شدن اولین انسان وسوسه هاي
شیطان به سراغ آدم رفت ولی او فریب نخورد، سپس به سراغ حوّا » : زن بوده است. تورات ضمن بیان قصه حضرت آدم می گوید
مادر آدمیان رفت و حوا فریفته شد و شوهر خود حضرت آدم را به گناه کشید. بنابراین زن سرچشمه شرور سلاح شیطان معرفی می
شد، اما قرآن ضمن بیان داستان حضرت آدم وسوسه شیطان را نسبت به هر دو به طور مساوي ذکر کرد و هیچ گاه حوا را وسیله
در دنیاي آن روزگار به » : 1) و باز در قرآن می فرماید ) «. فریفته شدن آدم ندانست و بدین گونه دامن زن را از گناه اولیه پاك کرد
خصوص در جزیره العرب هیچ نقشی براي زنان در به وجود آمدن فرزند قائل نبودند و تنها مردان را ظرف غذایی براي فرزندان 1
اعراف، 20 . می دانستند و طبیعتاً مادر حقی نسبت به فرزندان نداشت. قرآن با احکام اینکه انسان به وجود آمده، از مرد و زن است
1) سهم پدر و مادر را در این مسأله، مساوي دانسته است و حتی در برخی روایات حق مادر را مقدم بر حق پدر قرار داده است. و )
در جایی دیگر از قرآن وجود زن را از آیات و نشانه هاي خداوند اعلام کرده است و وجود او را موجب تسکین و آرامش مرد
معرفی نموده و محبت بین زن و مرد را از الطاف الهی ( 2) و این در حالی بود که در فکر رایج آن زمان زن دروازه جنهم و کفو
شیطان و سر منشأ فساد تلقی می شد. با وجود زحمات طاقت فرسایی که همواره به دوش زن بوده است زن در دنیاي قدیم و حتی
در اروپا تا اواخر قرن نوزدهم حق تملک هیچ گونه ثروتی را نداشت و بلکه بالاتر، خود به عنوان کالا و شیء به تملک دیگران در
. 1 حجرات، 13 ( می آمد. اسلام مالکیت زن را به رسمیت شناخت. ( 3) و شوهر را از هر گونه تصرف در اموال وي منع نمود. ( 4
. 4 نساء، 19 . 3 نساء، 32 . 2 روم، 20
سیماي حقیقی