گروه نرم افزاری آسمان

سیماي حقیقی مسأله حجاب







حقیقت امر این است که در مسأله پوشش و به اصطلاح عصر اخیر حجاب سخن در این نیست که آیا زن خوب است پوشیده در
اجتماع ظاهر شود یا عریان؟ روح سخن این است که آیا زن و تمتعات مرد از زن رایگان باشد؟ آیا مرد باید حق داشته باشد که از
هر زنی در هر محفلی حداکثر تمتعات را به استثناي زنا ببرد یا نه؟ اسلام که به روح مسائل می نگرد جواب می دهد: خیر، مردان
فقط در محیط خانوادگی و در کادر قانون ازدواج و همراه با یک سلسله تعهدات سنگین می توانند از زنان به عنوان همسران قانونی
کامجویی کنند اما در محیط اجتماع استفاده از زنان بیگانه ممنوع است. و زنان از اینکه مردان را در خارج از کانون خانوادگی
کامیاب سازند به هر صورت و به هر شکل ممنوع می باشند. درست است که صورت ظاهر مسأله این است که زن چه بکند؟
پوشیده بیرون بیاید یا عریان؟ یعنی آن کس که مسأله به نام او عنوان می شود که آیا بهتر است زن آزاد باشد یا محکوم و اسیر و
در حجاب؟ اما روح مسأله و با طن مطلب چیز دیگر است و آن اینکه آیا مرد باید در بهره کشی جنسی از زن جز از جهت زنا
صفحه 17 از 37
دامنهاي کوتاه براي همه » : آزادي مطلق داشته باشد یا نه و لا اقل مرداز زن در این مساله ذي نفع تر است. به قول ویل دورانت
پس روح مسأله، محدودیت کامیابیهاي به محیط اجتماع است. اسلام طرفدار فرضیه اول است. از «. جهانیان بجز خیاطان نعمتی است
نظر اسلام محدودیت کامیابیهاي جنسی به محیط خانوادگی و همسران مشروع از جنبه روانی به بهداشت روانی اجتماع کمک می
کند و از جنبه خانوادگی سبب تحکیم روابط افراد خانواده و برقراري صمیمت کامل بین زوجنین می گردد و از اجتماع موجب
حفظ و استیفاي نیروي کار و فعالیت اجتماع می گردد، و از نظر وضع زن در برابر مرد سبب می گردد که ارزش زن در برابر مرد
بالا رود. فلفسه پوشش اسلامی به نظر ما چند چیز است. بعضی از آنها جنبه روانی دارد و بعضی جنبه خانوادگی، و بعضی جنبه
اجتماعی و بعضی مربوط است به بالا بردن احترام زن و جلوگیري از ابتذال او. حجاب در اسلام از یک مسأله کلی تر و اساسی تري
ریشه می گیرد و آن این است که اسلام می خواهد انواع التذاذهاي جنسی چه بصري و لمسی و چه نوع دیگر به محیط خانوادگی و
در کادر ازدواج قانونی اختصاص یابد اجتماع منحصراً براي کار و فعالیت باشد. برخلاف سیستم غربی عصر حاضر که کار و
فعالیت را با لدتجوییهاي جنسی به هم می آمیزد اسلام می خواهد این دو محیط را کاملًا از یکدیگر تفکیک کند.
حجاب و اصل آزادي
ایراد دیگري که بر حجاب گرفته اند این است که موجب سلب حق آزادي که یک حق طبیعی بشري است می گردد و نوعی توهین
به حیثیت انسانی زن به شمار میرود. می گویند احترام به حیثیت و شرف انسانی یکی از مواد اعلامیه حقوق بشر است. هر انسانی
شریف و آزاد است مرد باشد یا زن سفید باشد یا سیاه تابع هر کشور یا مذهبی باشد. مجبور ساختن زن به اینکه حجاب داشته باشد
بی اعتنایی به حق آزادي او اهانت به حیثیت انسانی اوست و به عبارت دیگر ظلم فاحش است به زن. عزت و کرامت انسانی و حق
آزادي زن و همچنین حکم متطابق عقل و شرع به اینکه هیچ کس بدون موجب نباید اسیر و زندانی گردد و ظلم به هیچ شکل و به
هیچ صورت و به هیچ بهانه نباید واقع شود ایجاب می کند که این امر از میان برود. پاسخ: یک بار لازم است تذکر دهیم که فرق
است بین زندانی کردن زن در خانه و بین موظف دانستن او به اینکه وقتی می خواهد با مرد بیگانه مواجه شود پوشیده باشد. در
اسلام محبوس ساختن و اسیر کردن زن وجود ندارد. حجاب در اسلام یا وظیفه اي است بر عهده زن نهاده شده که در معاشرت و
برخورد با مرد باید کیفیت خاصی را در لباس پوشیدن مراعات کند. این وظیفه نه از ناحیه مرد بر او تحمیل شده است و نه چیزي
است که با حیثیت و کرامت او منافات داشته باشد و یا تجاوز به حقوق طبیعی او که خداوند برایش خلق کرده است محسوب شود.
اگر رعایت پاره اي مصالح اجتماعی زن یا مرد مقید سازد که در معاشرت روش خاصی را اتخاذ کنند و طوري راه بروند که
نمی توان نامید و آن « بردگی » یا « زندانی کردن » آرامش دیگران را بر هم نزنند و تعادل اخلاقی را از بین نبرند چنین مطلبی را
فرد نمی توان دانست. در کشورهاي متمدن جهان در حال حاضر چنین محدودیتهایی براي مرد « آزادي » منافی حیثیت انسانی و اصل
وجود دارد. اگر مردي برهنه یا در لباس خواب از خانه خارج شود و یا حتی با پیژامه بیرون آید پلیس ممانعت کرده و به عنوان
اینکه این عمل برخلاف حیثیت اجتماع است او را جلب می کند. هنگامی که مصالح اخلاقی و اجتماعی افراد اجتماع را ملزم کند
که در معاشرت اسلوب خاصی را رعایت کنند مثلًا با لباس کامل بیرون بیایند چنین چیزي نه بردگی نام دارد و نه زندان و نه ضد
آزادي و حیثیت انسانی است و نه ظلم و ضد حکم عقل به شمار می رود. بر عکس پوشیده بودن زن در همان حدودي که اسلام
تعیین کرده است موجب کرامت و احترام بیشتر اوست زیرا او را از تعرض افراد جلف و فاقد اخلاق مصون می دارد. شرافت زن
اقتضا می کند که هنگامی که از خانه بیرون می رود متین و سنگین و با وقار باشد در طرز رفتار و لباس پوشیدنش هیچ گونه عمدي
که باعث تحریک و تهییج شود به کار نبرد عملًا مرد را به سوي خود دعوت نکند زباندار لباس نپوشد، زباندار راه نرود، زباندار و
معنی دار به سخن خود آهنگ ندهد چه آنکه گاهی اوقات ژستها سخن می گویند راه رفتن انسان سخن می گوید طرز حرف
صفحه 18 از 37
زدنش یک حرف دیگري می زند. اول از تیپ خودم که روحانی هستم مثال می زنم: اگر یک روحانی براي خودش قیافه و هیکلی
برخلاف آنچه عادت و معمول است بسازد، عمامه را بزرگ و ریش را دراز کند، عصا و ردایی با هیمنه و شکوه خاص به دست و
دوش بگیرد، این ژست و قیافه خودش حرف می زند، می گوید براي من احترام قائل شوید، راه برایم باز کنید، مؤدب بایستید،
دست مرا ببوسید. همچنین است حالت یک افسر با نشانه هاي عالی افسري که گردن می افرازد، قدمها را محکم به زمین می کوبد،
باد به غبغب می اندازد، صداي خود را موقع حرف زدن کلفت می کند. او هم زباندار عمل می کند. به زبان بی زبانی می گوید: از
من بترسید، رعب من را در دلهاي خود جا دهید. همین طور ممکن است زن یک طرز لباس بپوشد یا راه برود که اطوار و افعالش
حرف بزند فریاد بزند که به دنبال من بیا سربسر من بگذار متلک بگو در مقابل من زانو بزن اظهار عشق و پرستش کن. آیا حیثیت
زن ایجاب می کند که اینچنین باشد؟ آیا اگر ساده و آرام بیاید و برود حواس پرت کن نباشد و نگاههاي شهوت آلود مردان را به
سوي خود جلب نکند برخلاف حیثیت زن یا برخلاف حیثیت مرد یا برخلاف مصالح اجتماع یا برخلاف اصل آزادي فرد است؟
آري اگر کسی بگوید زن را باید در خانه حبس و در را به رویش قفل کرد و به هیچ وجه اجازه بیرون رفتن از خانه به او نداد البته
این با آزادي طبیعی و حیثیت انسانی و حقوق خداداي زن منافات دارد. چنین چیزي در حجابهاي غیر اسلام بوده است ولی در
اسلام نبوده و نیست. شما اگر از فقها بپرسید آیا صِرف بیرون رفتن زن از خانه حرام است، جواب می دهند نه. اگر بپرسید آیا خرید
کردن زن ولو اینکه فروشنده مرد باشد حرام است یعنی نفس عمل بیع و شراء زن اگر طرف مرد باشد حرام است، پاسخ می دهند
حرام نیست. آیا شرکت کردن زن در مجالس و اجتماعات ممنوع است؟ باز هم جواب منفی است چنانکه در مساجد و مجالس
مذهبی و پاي منبر ها شرکت می کنند و کسی نگفته است که صرف شرکت کردن زن در جاهایی که مرد هم وجود دارد حرام
است. آیا تحصیل زن فن و هنر آموختن زن و بلاخره تکمیل استعدادهایی که خداوند در وجود او نهاده است حرام است؟ باز
جواب منفی است. فقط دو مساله وجود دارد یکی اینکه باید پوشیده باشد و بیرون رفتن بصورت خودنمایی و تحریک آمیز نباشد.
و دیگر اینکه مصلحت خانوادگی ایجاب می کند که خارج شدن زن از خانه توام با جلب رضایت شوهر و مصلحت اندیشی او
باشد. البته مرد هم باید در حدود مصالح خانوادگی نظر بدهد نه بیشتر. گاهی ممکن است رفتن زن به خانه اقوام و فامیل خودش
هم مصلحت نباشد. فرض کنیم زن می خواهد به خانه خواهر خود برود و فی المثل خواهرش فرد مفسد و فتنه انگیزي است که زن
را علیه مصالح خانوادگی تحریک می کند. تجربه هم نشان می دهد که این گونه قضایا کم نظیر نیست. گاهی هست که رفتن زن
به خانه مادرش نیز برخلاف خانوادگی است. همینکه نفس مادر به او برسد تا یک هفته در خانه ناراحتی می کند بهانه می گیرد
زندگی را تلخ و غیر قابل تحمل می سازد. در چنین مواردي شوهر حق دارد که از این معاشرتهاي زیانبخش که زیانش نه تنها
متوجه مرد است، متوجه خود زن و فرزندانشان نیز می باشد جلوگیري کند. ولی در مسائلی که مربوط به مصالح خانواده نیست
دخالت مرد مورد ندارد.
همسران پیغمبر
آیات اصلی مربوط به وظیفه پوشش همان آیات سوره نور بود که بیان شد آیاتی چند هم در سوره احزاب است که می توان آنها
را در حاشیه این مطلب ذکر کرد. قسمتی از این آیات مربوط است به زنان رسول خدا و قسمت دیگر دستورهایی است که درباره
اي زنان پیغمبر! شما همچون سایر » : حفظ حریم عفاف وارد شده است. در این دو آیه مخاطب زنان پیغمبر اکرم (ص) می باشند
زنان نیستید اگر پرهیزکار باشید مواظب باشید که در سخن نرمش زنانه و شهوت آلود به کار نبرید که موجب طمع بیماردلان
گردد. به خوبی و شایستگی سخن بگویید. در خانه هاي خویشتن قرار گیرید و مانند دوران جاهلیت نخستین به خودنمایی و خود
مقصود از این دستور زندانی کردن زنان پیغمبر در خانه نیست، زیرا تاریخ اسلام به صراحت گواه است « آرایی از خانه بیرون نشوید
صفحه 19 از 37
که پیغمبر زنان خود را با خود به سفر می برد و آنان را از بیرون شدن از خانه منع نمی فرمود. مقصود از این دستور آن است که زن
به منظور خود نمایی از خانه بیرون نشود و مخصوصاً در مورد زنان پیغمبر اکرم (ص) این وظیفه سنگینتر و موکدتر است. آیه 53
سوره احزاب چنین است: عربهاي مسلمان بی پروا وارد اتاق هاي پیغمبر می شدند؛ زنهاي پیغمبر (ص) هم در خانه بودند. آیه نازل
شد که اولًا سرزده و بدون اجازه وارد خانه پیغمبر نشوید و اگر براي صرف غذا دعوت شدید به موقع بیایید و بعد هم برخیزید و
بروید و به قصه گویی و صحبتهاي متفرقه وقت نگیرید زیرا این امور پیغمبر را ناراحت می کند و او شرم می کند شما را از خانه
بیرون کند ولی خدا از شما شرم نمی کند. ثانیاً وقتی می خواهید چیزي را از زنان پیغمبر پشت پرده بخواهید بدون اینکه داخل اتاق
شوید. این کارها براي پاکیزگی دل شما و دل آنها بهتر است. شما نباید پیغمبر را آزار دهید و نه زنان او را پس از درگذشت پیغمبر
ذکر شده است. همان طوري که قبلًا گفتیم در « حجاب » به زنی بگیرید که این کارها در نزد خدا بزرگ است. در این آیه کلمه
« پوشش » کلمات قدما هر جا سخن از آیه حجاب است مقصود همین آیه است. دستور حجاب که در این آیه است غیر از دستور
است که مورد بحث ما می باشد. دستوري که در این آیه ذکر شده است راجع به سنن خانوادگی و رفتاري است که انسان باید در
خانه دیگران داشته باشد. طبق این دستور مرد نباید وارد جایگاه زنان شود بلکه اگر چیزي می خواهد و مورد احتیاج اوست باید از
نه (حجاب) نامیده می شود « ستر » که در اصطلاح فقه نیز تحت عنوان « پوشش » پشت دیوار صدا بزند. این مسأله ربطی به بحث
که در آیه 60 از سوره نور آمده است دلالت می « وان یستعففن خیر لهن » مانند جمله « ذلکم اطهر لقلوبکم و قلوبهن » ندارد. جمله
کند که هر اندازه مرد و زن جانب ستر و پوشش و ترك برخوردهایی که مستلزم نظر است رعایت نماید به تقوا و پاکی نزدیکتر
است. همان طور که گفتیم رخصتهاي تسهیلی و ارفاقی که به حکم ضرورت داده شده است نباید رجحان اخلاقی ستر و پوشش و
ترك نظر را از یاد ببرد.
شرکت زن در مجامع
ادله موافق و مخالف را تا آنجا که لازم بود ذکر کرده ایم. از مجموع آنچه گفتیم دو مطلب کاملًا دستگیر شد. یکی اینکه اسلام به
اهمیت و ارزش فوق العاده پاکی و لزوم قانونی بودن روابط جنسی زن و مرد چه بصورت نظر و چه به صورت لمس و چه به
صورت شنیدن و چه به صورت همخوابی توجه کامل دارد به هیچ وجه راضی نمی شود با هیچ نام و عنوانی خدشه اي بر آن وارد
شود. اما دنیاي امروز این ارزش فوق العاده انسانی را ندیده گرفته است و در عین اینکه دودش به چشمش می رود نمی خواهد به
روح جوانان را سخت فاسد کرده است. به جاي « آزادي روابط جنسی » و صریحتر « آزادي زن » روي خود بیاورد. جهان امروز به نام
اینکه این آزادي به شکفتن استعدادها کمک کند به شکل دیگر و به صورت دیگر غیر آنچه در قدیم وجود داشت نیروها و
استعدادهاي انسانی را هدر داده است و می دهد. زن از کنج خانه بیرون آمده اما به کجا رو آورده است؟ به سینماها، کنار دریاها،
خانه را خراب کرده بدون اینکه مدرسه یا جاي دیگر را آباد کرده « آزادي » حاشیه خیابانها، مجالس شب نشینی! زن امروز به نام
باشد اگر غلط نکنم آنجا را نیز خراب کرده است. در اثر این بی بند و باري و دور افکندن قیود انسانی از راندمان تحصیل جوانان
کاسته شده جوانان از تحصیل و مدرسه فراري شده اند، جنایتهاي عشقی فراوان شده، بازار سینماها رونق گرفته، جیب کارخانه
داران مولد لوازم آرایش پرشده، ارزش رقاصها و رقاصه ها و کولیها صدبرابر دانشمندان و متفکران و مصلحان اجتماعی شده است.
اگر می خواهید بدانید چنین هست یا چنین نیست آنگاه که رقاصه اي وارد کشور می شود با آنگاه که دانشمندي نظیر پروفسور
برنارد متخصص معروف پیوند قلب وارد می شود مقایسه کنید و عکس العمل جوانان را در هر دو مورد ببینید. ( 1) مطلب دیگر
اینکه: اسلام با همه توجهی که به خطر شکسته شدن حصار عفاف دارد همان طور که روش این آئین پاك خدایی است یک آئین
می خواند از جنبه هاي دیگر غافل نمی شود. « امت وسط » معتدل و متعادل است و از هر افراط و تفریطی بدور است و امتش را
صفحه 20 از 37
زنان را تا حدودي که منجربه فساد نشود از شرکت در اجتماع نهی نمی کند. در 1 حجاب، شهید مطهري، ص 202 . بعضی موارد
شرکت آنها را واجب می کند مانند حج که بر زن و مرد متساویاً واجب است و حتی شوهر حق ممانعت ندارد و در بعضی موارد به
ترخیص اکتفا می کند. چنانچه می دانیم جهاد بر زنان واجب نیست مگر وقتی که شهر و حوزه مسلمین مورد حمله واقع شود و جنبه
صددرصد دفاعی به خود بگیرد. در این صورت همان طور که فقها فتوا می دهند بر زنان نیز واجب می شود. ( 1) ولی در غیر این
صورت واجب نیست. در عین حال رسول خدا به برخی از زنان اجاره می داد که در جنگها براي کمک به سربازان و مجروحین
شرکت کنند. قضایاي زیادي در تاریخ اسلام در این زمینه هست. بر زنان واجب نیست که در نماز جمعه شرکت کنند مگر آنکه
حضور به هم رسانند. بعد از حضور واجب است شرکت کنند و ترك نکنند. ( 2) بر زنان واجب نیست که در نماز عیدین شرکت
، کنند ولی از شرکت کردن ممنوع نمی باشند. براي زنان صاحب هیئت و 1 رجوع شود به سالک اول کتاب جهاد. 2 وسائل ج 1
ص 456 . جمال شرکت در این مجامع مکروه است. ( 1) پیغمبر اکرم زنان خود را با قید قرعه با خود به سفر می برد. بعضی از
اصحاب نیز چنین می کردند. ( 2) پیغمبر اکرم از زنان بیعت گرفت ولی با آنها مصافحه نکرد دستور داد ظرف آبی آوردند دست
خود را در آن فرو برد و دستور داد زنان دست خویش در آب فرو برند همین را بیعت شمرد. ( 3) عایشه گفت هرگز دست پیغمبر
در همه عمر دست یک زن بیگانه را لمس نکرد. زنان را از تشییع جنازه منع نکرد گو اینکه آن را لازم هم نشمرد. رسول خدا
ترجیح داد زنان در تشییع جنازه شرکت نکنند. در عین حال در موارد خاصی دختر بزرگ اکرم وفات کرد. زهراي مرضیه سلام الله
2 صحیح بخاري ج 7، ص 43 . (همه مورخین این مطلب را نوشته اند) 3 این . علیها و زنان مسلمانان 1 وسائل ج 1، ص 474
جریان نیز مورد اتفاق مورخین و مفسرین است مورخین ضمن وقایع فتح مکه و مفسرین ذیل آیه 12 از سوره ممتحنه ذکر کرده اند
ایضاً کافی ج 5، ص 526 . آمده اند و بر وي نماز خواندند. ( 1) از نظر روایات شیعه براي زنان جوان شرکت در تشییع جنازه
مکروه است علماي اهل تسنن از ام عطیه نقل کرده اند که گفت: رسول اکرم ما را توصیه کرد که در تشییع جنازه شرکت نکنیم
ولی منع نفرمود. ( 2) اسماء دختر یزید انصاري از طرف زنان مسلمان مدینه مأمور شد به نمایندگی آنان نزد رسول خدا برود و پیام
گلایه آمیز زنان مدینه را به رسول خدا ابلاغ کند و جواب بگیرد. اسماء وقتی وارد شد که رسول خدا در میان جمع اصحاب بود،
پدر و مادرم قربانت. من نماینده زنانم به سوي تو. ( 3) ما زنان می گوییم خداوند عزوجل تو را هم بر مردان مبعوث فرمود و » : گفت
هم بر زنان. تو تنها پیامبر مردان نیستی. ما زنان نیز به تو و خداي تو ایمان آوردیم ما زنان در خانه هاي خویش نشسته حاجت شما
2 صحیح مسلم ج 3، ص 47 و صحیح . مردان را بر می آوریم شما را در رحم خویش می پروانیم اما از آن 1 وسائل ج 1، ص 156
3 انا و اخذه النساء الیک. طرف می بینیم وظایف مقدس و کارهاي بزرگ و . بخاري ج 2، ص 94 و سنن ابوداود ج 2، ص 180
ارجمند و پراجر و باارزش به مردان اختصاص یافته و ما محرومیم. مردانند که توفیق جمعه و جماعت دارند و عیادت بیماران می
روند در تشییع جنازه شرکت می کنند حج مکرر انجام می دهند و از همه بالاتر توفیق جهاد در راه خدا دارند. در صورتی که وقتی
یک مرد به حج یا جهاد می رود ما زنان هستیم که اموال شما را نگهداري می کنیم براي جامه هاي شما نخریسی می کنیم فرزندان
شما را تربیت می کنیم. چگونه است که ما در زحمتها شریک شما مردان هستیم اما در وظایف بزرگ و مقدس و کارهاي پراجر و
آیا تاکنون از زنی سخنی به این خوبی » : پاداش شرکت نداریم و از همه آنها محرومیم؟ رسول اکرم نگاهی به اصحاب کرد و فرمود
رسول » .« خیال نمی کنم این سخن از خود این زن باشد » : یکی از اصحاب گفت «؟ و منطقی بدین رسایی در امور دین شنیده اید
اي زن! آنچه می گویم درست فهم کن و به زنانی که تو را فرستاده » : خدا به جواب این مرد اعتنا نکرد. رو کرد به اسماء و فرمود
اند نیز حالی کن. پنداشتی که هر که مرد شد به واسطه این کارها که برشمردي توفیق اجر و پاداش و فضیلت را می یابد و زنان
محرومند؟ خیر چنین نیست. زن اگر خوب خانه داري و شوهرداري کند نگذارد محیط پاك خانه با غبار کدورت آلوده شود اجر و
اسماء زنی با ایمان بود و تقاضاي او و زنان «. پاداش و فضیلت و توفیقی معادل است با همه آن کارها که مردان انجام می دهند
صفحه 21 از 37
همفکرش از عمق ایمانشان بر می خاست نه از شهوت برانگیخته شده که غالباً امروز می بینیم. او و همفکرانش نگران این بودند
مبادا وظایفی که به عهده آنان واگذار شده قدر و قیمتی نداشته باشد و همه وظایف مقدس و قدر و قیمت دار به مردان اختصاص
یافته باشد. او و همفکرانش تقاضاي مساوات زنان و مردان را داشتند اما در چه؟ در ربودن گوي فضیلت و انجام وظیفه مقدس
نهند و جنجال راه بیندازند. لهذا وقتی که آن « حقوق » چیزي که در مخیله آنان هم خطور نمی کرد این بود که شهوات فردي را نام
جواب را شنید چهره اش از خوشحالی برافروخته شد و با خوشحالی به سوي همفکرانش برگشت. ( 1) دو مسأله دیگر: دو مسأله
دیگر در باب معاشرت زن و مرد باقی است که بد نیست آنها را نیز بررسی کنیم. یکی مسأله شنیدن صداي زن است و دیگري
مسأله دست دادن با اوست. در مسأله اول ظاهراً مسلم است که شنیدن صداي زن در صورتی که تلذذ و ریبه در کار نباشد جایز
است. مرحوم آیه الله سید محمد کاظم طباطبایی یزدي ( 2) می فرماید: شنیدن صداي زن در صورتی که تلذذ و ریبه نباشد جایز
است ولی در عین حال مادامی که ضرورتی نیست ترك آن بهتر است. و بر زن حرام است که بخواهد صوت خود را نازك کند و
نیکو سازد به طوري که تحریک آمیز باشد. چنانچه خداي متعال در قرآن خطاب به زنان پیغمبر اکرم می فرماید: در حرف زدن
صدا را نازك و مهیج نکنید که موجب طمع بیماردلان گردد. 1 اسد الغابه ج 5، ص 398 399 . این داستان در کتب حدیث و
تفسیر نیز نقل شده است. 2 عروه الوثقی، باب نکاح، فصل اول، مسأله 39 . مسأله جواز استماع صداي زن جزء مسلمات است و دلیل
آن سیره قطعی بین مسلمین و ضروري بودن و مخصوصاً سیره قطعی تاریخی رسول خدا و ائمه اطهار است. علاوه بر این مفهوم آیه
مذکور این است که حرف زدنی که در آن کرشمه و ناز به کار نرود جایز است؛ یعنی خود این آیه دلیل بر جواز همسخن شدن زن
و بعضی از فقهاي معاصر احتمال داده « و یحرم سماع صوت الاجنبیه » و مرد اجنبی است. تنها شهید اول است که در لمعه می فرماید
نوشته اند. در مورد مسأله دوم شکی نیست که حتی در صورتی که « یَحرُمُ » را « لا یَحرُمُ » اند که خطایی از نساخ رخ داده است و مثلًا
تلذذ و ریبه هم نباشد دست دادن زن و مرد اجنبی جایز نیست مگر اینکه جامه اي حائل باشد مانند دستکش. در این مسأله هم در
روایات و هم در فتاواي فقها اتفاق کلمه می باشد. در بعضی از روایات علاوه بر اینکه قید شده که مصافحه بدون حائل نباشد اضافه
شده که باید دست را فشار ندهند. مرحوم سید در عروه الوثقی بعد از مسأله پیش می فرماید: دست دادن با زن بیگانه جایز نیست
ولی اگر جامه حائل باشد مانعی ندارد. بدیهی است که جایز بودن دست دادن با زن بیگانه در صورت حائل بودن جامه یا دستکش،
مشروط به این است که تلذذ و ریبه اي در کار نباشد، اما اگر تلذذ و ریبه در کار باشد همان طور که بعضی از فقهاي دیگر در
حاشیه ي عروه یادآوري کرده اند قطعاً حرام است.
متانت و عفت بیان
از شگفتیهاي قرآن که یکی از نشانه هاي اعجاز آن محسوب می شود این است که هیچ گونه تعبیر زننده و رکیک و ناموزون و
مبتذل و دور از عفت بیان در آن وجود ندارد و ابداً متناسب طرز تعبیرات یک فرد عادي درس نخوانده و پرورش یافته در محیط
جهل و نادانی نیست. با اینکه سخنان هر کس متناسب و همرنگ افکار و محیط او است، در میان تمام سرگذشت هایی که قرآن
نقل کرده، یک داستان واقعی عشقی، وجود دارد و آن داستان یوسف و همسر عزیز مصر است. داستانی که از عشق سوزان و
آتشین یک زن زیباي هوس آلود، با جوانی ماهر و پاکدل سخن می گوید. ولی قرآن در ترسیم صحنه هاي حساس این داستان به
به هم آمیخته و بدون اینکه از ذکر وقایع چشم بپوشد و اظهار عجز و « متانت و عفت » را با « دقت در بیان » طرز شگفت انگیزي
ناتوانی کند، تمام اصول اخلاقی و عفت را نیز به کار بسته است. در حدیثی از امام علی بن موسی الرضا(ع) در عبارت بسیار فشرده
فرمود: «؟ آیا شما نمی گویید پیامبران معصومند » : و کوتاهی بیان شده است؛ آنجا که مأمون خلیفه عباسی از امام(ع) می پرسید
حضرت امام رضا(ع) «؟ پس این آیه قرآن" و لقد همت به وهم بها لولا ان رءا برهان ربه "تفسیرش چه می باشد » : گفت .« آري »
صفحه 22 از 37
همسر عزیز تصمیم به کامجویی از یوسف گرفت و یوسف نیز اگر برهان پروردگارش را نمی دید، همچون همسر عزیز » : فرمودند
1) مأمون از این ) «. مصر تصمیم می گرفت ولی او معصوم بود و معصوم هرگز قصد گناه نمی کند و به سراغ گناه هم نمی رود
لا شفیع للمراه انجح عند ربها من رضا زوجها و لما » : و در حدیثی آمده است «. آفرین بر تو اي ابوالحسن » : پاسخ لذت برد و گفت
براي زن نزد پروردگارش » «. ماتت فاطمه قام علیها امیرالمومنین و قال اللهم انی راض عن ابنه نبیک اللهم انها قد اوحشت فانبها
شفیعی کارسازتر از خشنودي شوهرش نیست وقتی فاطمه در گذشت امیرمومنان علی(ع) بالاي سر آن بزرگوار برخاست و گفت بار
ده دستور قرآن به زنان مومنه: 1-شما زنان «. خدایا من از دختر پیامبر تو راضی هستم خدایا او اکنون تنهاست پس تو همدم او باش
معمولی نیستید.(عزت نفس) 2-تقوا پیشه کنید. (مهار نفس) 3-به گونه اي سخن نگویید که بیماردلان به شما طمع کنند. (کرامت
نفس) 4-سخن شایسته بگویید. (کمال در گفتار) 5-زیاد در بین مردم ظاهر نشوید. (جلال اجتماعی) 6-نماز را به پا دارید. (جمال
الهی) 7-زکات را ادا کنید. (انقطاع دل از مال دنیا) 8-خدا و رسولش را اطاعت کنید.(مطیع امر خدا و رسول(ص)) 9-به آیات
الهی براي عمل کردن گوش فرا دهید. استماع آیات الله 10 دانش و حکمت فرا گیرید.طب العلم
صفات زنان نادان در عصر پیغمبر اسلام(ص)
-1 حجاب درستی نداشتند. 2-دنباله روسري هاي خود را به پشت سر می انداختند، به طوري که گلو و قسمتی از سینه و گردنبند و
گوشواره هایشان نمایان بود. 3-کفشهاي پاشنه بلند صدادار به پا می کردند. 4-خلخالهاي پایشان را ظاهر می کردند. 5-خنده هاي
بسیار بلند شهوت انگیز از خانه هایشان به گوش می رسید. 6-بر سر معابر با بدترین وضع گرد هم می نشستند. 7-با شکستن تخمه
اوقات خود را به بطالت می گذراندند.
مردان و زنان شهر نور
-1 مردان و زنان مسلمان 2-مردان و زنان باایمان 3-مردان و زنان مطیع خدا 4-مردان و زنان صابر 5-مردان و زنان راستگو 6-مردان
و زنان با خشوع 7-مردان و زنان انفاق گر 8-مردان و زنان روزه دار 9-مردان و زنان ذاکر 10 مردان و زنان مطیع اهل بیت (علیهم
السلام) 11 مردان و زنان پاکدامن 12 زنان با عفت
سفارش خداوند به زنان
اي رسول! زنان مؤمنه را بگو تا چشمها را از نگاه ناروا و فروج و اندامشان را از کار زشت محفوظ دارند و » : آیه قرآن می فرماید
زینت و آرایش خود را جز آنکه قهراً ظاهر می شود بر بیگانه آشکار نسازند و باید سینه و بَرِ دوش خود را به مقنعه بپوشانند و زینت
جمال خود را آشکار نسازند، جز براي شوهران خود و یا زنان خودي (یعنی زنان مسلمه) یا کنیزان ملکی خود و اتباع (و خانواده اي
که رغبت به زنان ندارد) (زن و مرد طفلی که هنوز بر عورات و محارم زنان آگاه نیستند و در غیر این اشخاص مذکور اجتناب و
احتراز کنند.) و آن طور پاي به زمین نزنند که خلخال و زیور پنهان پاهایشان معلوم شود و توبه کنید به سوي خدا همه، تا اهل ایمان
اي پیغمبر گرامی به زنان خود بگو که؛ اگر شما زندگانی و » : 1) و در آیه اي دیگر خداوند می فرماید ) «. باشید که رستگار شوید
زینت و زیور دنیا را طالبید بیایید تا من مهر شما را پرداخته و همه را به خوبی و خرسندي طلاق دهم و اگر طالب اطاعت از خدا و
رسول او و مشتاق دار آخرت هستید، خدا به نیکوکاران از شما زنان، در قیامت اجر بزرگ عطا خواهد کرد. اي زنان پیغمبر(ص) از
شما هر کس که به کار ناروایی دانسته اقدام کرد، او را دو برابر دیگر زنان عذاب کنند و این بر خدا سهل و آسان است و هر که از
شما مطیع فرمان خدا و رسول او شود و نیکوکار گردد، پاداش او را دو بار عطا کنیم و براي روزي بسیار نیکو (در بهشت ابد) مهیا
صفحه 23 از 37
سازیم. اي زنان پیغمبر(ص) شما مانند یکی دیگر از زنان نیستند، اگر خدا ترس و پرهیزگار باشید زنهار نازل و نرم با مردان سخن
نگویید، مبادا آنکه دلش بیمار 1 نور، 31 . (هوس و هوي) است به طمع افتد، بلکه متین و درست سخن بگویید و در خانه هایتان
بنشینید و آرام بگیرید و مانند دوره جاهلیت پیشین، آرایش و خودآرایی نکنید و نماز به پا دارید و زکات مال را به فقیران بدهید و
از امر خدا و رسول(ص) اطاعت کنید. خدا چنین می خواهد که هر آلایشی را از شما خانواده نبوت ببرد و شما را از هر عیبی پاك
و منزه گرداند. ( 1) و در آیه اي دیگر خداوند می فرماید: اي پیامبر اسلام به زنان و دختران خود و زنان و دختران مؤمنان بگو که
خویشتن را به چادر فرو پوشند که این کار براي اینکه آنها به عفت و حریت شناخته شوند تا از تعرض و جسارت هوسرانان و
آزاردهنگان آزار و اذیت نکشند و بر آنان بسیار بهتر است و خداوند متعال در حق خلق آمرزنده و مهربان است. ( 2) حدیثی از نبی
هر زنی سخن ناروایی از شوهر بشنود و تحمل و صبر نماید خداوند براي تحمل هر کلمه » : مکرم اسلام(ص): حضرت می فرمایند
1 برگرفته از ابراهیم (1) «. 2 همان، 59 . پاداش و اجر روزه دار و مجاهد در راه خدا به او عطا می فرماید . اي 1 احزاب، 28 تا 35
. قرنی، ص 154
عذاب سخت زنان